راهنمای خرید چیلر و مینی چیلر
راهنمای خرید چیلر و مینی چیلر | بررسی انواع و نکات مهم خرید
راهنمای جامع خرید چیلر و مینی چیلر، بررسی انواع، اصول عملکرد، نصب و نگهداری با نکات کلیدی برای خرید بهترین گزینه. در این مقاله به طور کامل به چیلر و مینی چیلر میپردازیم. ابتدا انواع چیلرهای موجود (چیلر تراکمی و چیلر جذبی) و تفاوت‌های آنها را بررسی می‌کنیم.
سپس مینی چیلرها را معرفی کرده و کاربردها و مزایای هر کدام را توضیح می‌دهیم. در ادامه، به اصول طراحی و عملکرد چیلرها، نکات مهم در نصب چیلر و مینی چیلر، و روش‌های تعمیر و نگهداری چیلر میپردازیم.
معرفی چیلر و مینی چیلر
چیلر چیست؟ چیلر (به انگلیسی Chiller) دستگاهی برای ایجاد سرمایش است که حرارت را از یک سیال (معمولاً آب) به کمک سیکل تبرید (تراکمی یا جذبی) جذب کرده و دفع می‌کند.
خروجی چیلر آب سردی است که در سیستم‌های تهویه مطبوع یا فرآیندهای صنعتی برای خنک‌کردن هوا و تجهیزات به کار می‌رود.
گرمای جذب‌شده توسط چیلر باید به نحوی به محیط خارج منتقل شود (مثلاً از طریق کندانسور به هوا یا آب) یا در مواردی برای بازیابی انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
چیلرها به طور گسترده در تهویه مطبوع ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی، و همچنین در صنایع برای خنک‌سازی دستگاه‌ها و فرآیندها کاربرد دارند.
مینی چیلر چیست؟ مینی چیلر در واقع یک چیلر کوچک و یکپارچه است. به بیان ساده، مینی چیلرها همان چیلرهای تراکمی هواخنک در ابعاد و ظرفیت کوچکتر هستند که معمولاً ظرفیتی بین حدود ۳ تا ۱۵ تن تبرید دارند.
از مینی چیلر بیشتر در پروژه‌های تهویه مطبوع با مقیاس کوچکتر (مانند آپارتمان‌ها، ویلاها، ساختمان‌های اداری کوچک یا واحدهای صنعتی سبک) استفاده می‌شود.
در بسیاری موارد، صاحبان ساختمان‌های لوکس یا ویلاها که سیستم سرمایش مستقل برای هر واحد را ترجیح می‌دهند (تا وابسته به موتورخانه مرکزی نباشند) به سراغ خرید مینی چیلر می‌روند.
مینی چیلر عموماً در فضای باز مانند پشت‌بام یا تراس نصب می‌شود و آب سرد تولیدشده در اواپراتور آن توسط پمپ به داخل ساختمان گردش می‌کند تا از طریق کویل‌های فن‌کوئل‌ها هوای اتاق‌ها را خنک نماید.
به دلیل استفاده از کمپرسورهای اسکرال کم‌صدا در مینی‌چیلرها و حذف نیاز به کانال‌کشی هوا، این دستگاه‌ها عملکردی نسبتاً آرام و بی‌صدا در داخل ساختمان دارند و دمای هر فضا را به صورت مستقل تأمین می‌کنند.
تفاوت چیلر و مینی چیلر: اصلی‌ترین تفاوت چیلرهای معمولی با مینی چیلر در ظرفیت و کاربرد آنها است. چیلرهای مرکزی در ظرفیت‌های بالا (از چند ده تا چند هزار تن تبرید) ساخته می‌شوند و برای ساختمان‌های بزرگ یا مصارف صنعتی سنگین مناسب‌اند، در حالی که مینی‌چیلرها ظرفیت محدودتری دارند (چند تن تبرید) و برای واحدهای کوچکتر یا به صورت مستقل برای هر بخش ساختمان استفاده می‌شوند. همچنین چیلرهای بزرگ ممکن است از نوع تراکمی آب‌خنک یا چیلر جذبی باشند و نیاز به زیرساخت گسترده‌تری مانند برج خنک‌کننده و موتورخانه دارند، در صورتی که مینی‌چیلرها معمولاً از نوع هواخنک بوده و نصب ساده‌تری (مشابه کولر گازی بیرونی) دارند. در بخش‌های بعد جزئیات انواع چیلر و ویژگی‌های هر کدام را بررسی می‌کنیم تا بتوانید برای خرید چیلر یا مینی چیلر مناسب تصمیم درستی بگیرید.
انواع چیلر (تراکمی و جذبی)
چیلرها را می‌توان به دو نوع اصلی چیلر تراکمی و چیلر جذبی تقسیم‌بندی کرد. معیار این تقسیم‌بندی، نحوه تأمین انرژی و فرآیند ایجاد سرما در سیکل تبرید دستگاه است. همچنین هر یک از این دو نوع، از نظر روش دفع حرارت کندانسور به دو دسته آب‌خنک و هواخنک تقسیم می‌شوند.
در ادامه، ابتدا چیلر تراکمی (برقی) و سپس چیلر جذبی (حرارتی) را توضیح می‌دهیم و مزایا و معایب هر کدام را مرور می‌کنیم.
چیلر تراکمی (برقی)
چیلر تراکمی متداول‌ترین نوع چیلر در سیستم‌های تهویه مطبوع است. این دستگاه با استفاده از انرژی الکتریکی و یک سیکل تبرید تراکم‌بخار کار می‌کند.
در چیلر تراکمی، کمپرسور به عنوان قلب دستگاه عمل می‌کند و مبرد (گاز سردکننده) را در سیکل به گردش درمی‌آورد. اصول عملکرد چیلر تراکمی به طور خلاصه به این صورت است که کمپرسور، مبرد گازی را فشرده می‌کند و فشار و دمای آن را بالا می‌برد؛ سپس مبرد داغ وارد کندانسور شده و در آنجا با انتقال حرارت به محیط (آب خنک‌کننده یا هوای بیرون)، خنک شده و به مایع تبدیل می‌شود.
مبرد مایع پس از عبور از یک شیر انبساط دچار افت فشار ناگهانی شده و وارد اواپراتور می‌شود. در اواپراتور، مبرد کم‌فشار تبخیر شده و برای تبخیر شدن، گرمای نهان خود را از آب درون اواپراتور (یا هوا/سیال فرایندی که باید خنک شود) جذب می‌کند و بدین ترتیب دمای آن را کاهش می‌دهد.
سپس مبرد که مجدداً به حالت گاز درآمده، به کمپرسور بازمی‌گردد و این چرخه مدام تکرار می‌شود.
چیلرهای تراکمی خود به دسته‌های مختلفی بر اساس طرح و ظرفیت کمپرسور تقسیم می‌شوند؛ از جمله چیلر با کمپرسور رفت و برگشتی (پیستونی)، چیلر با کمپرسور اسکرال، چیلر با کمپرسور اسکرو (مارپیچی) و چیلر با کمپرسور سانتریفیوژ (گریز از مرکز).
انتخاب نوع کمپرسور به ظرفیت مورد نیاز و طراحی کلی سیستم بستگی دارد (مثلاً کمپرسورهای اسکرال برای ظرفیت‌های پایین و متوسط ساکت‌تر و مناسب‌ترند، در حالی که کمپرسور سانتریفیوژ برای ظرفیت‌های بسیار بالا در چیلرهای بزرگ به کار می‌رود).
چیلر هواخنک و آب‌خنک: چیلر تراکمی از نظر روش دفع حرارت کندانسور به دو نوع آب‌خنک و هواخنک تقسیم می‌شود.
در چیلر تراکمی آب‌خنک، کندانسور توسط آب سرد (اغلب از یک برج خنک‌کننده) خنک می‌شود. این نوع چیلر راندمان و عمر بالایی دارد و در سیستم‌های بزرگ مرکزی متداول است.
مزایای چیلر آب‌خنک شامل مصرف برق کمتر، صدای کارکرد و لرزش کمتر و امکان دستیابی به دماهای بسیار پایین‌تر (زیر صفر) است.
اما در مقابل، نیاز به زیرساخت برج خنک‌کننده و مصرف مداوم آب برای تبخیر در برج از معایب آن محسوب می‌شود.
علاوه بر آن، برای جلوگیری از رسوب‌گذاری در کندانسور آب‌خنک، باید از سیستم‌های تصفیه و سختی‌گیری آب استفاده کرد که خود مستلزم هزینه و نگهداری است.
همچنین وجود یک موتورخانه جهت نصب چیلر و تجهیزات جانبی، فضای قابل توجهی از ساختمان را اشغال می‌کند
در چیلر تراکمی هواخنک، کندانسور توسط هوای محیط خنک می‌شود و معمولاً به صورت یک دستگاه یکپارچه در فضای باز (مثلاً روی بام) نصب می‌گردد.
این نوع چیلر به هوای آزاد دسترسی نیاز دارد و با فن‌های کندانسوری که هوا را از روی کویل‌ها عبور می‌دهند، گرمای مبرد را به محیط بیرون منتقل می‌کند.
مزیت اصلی چیلر هواخنک، عدم نیاز به آب و تأسیسات برج خنک‌کننده است که نصب آن را ساده‌تر و هزینه‌های بهره‌برداری را کمتر می‌کند.
همچنین چون روی پشت‌بام یا فضای باز نصب می‌شود، فضای داخلی ساختمان را اشغال نمی‌کند.
با این حال، راندمان آن تا حدی تحت تأثیر دمای هوای محیط است (در هوای بسیار گرم راندمان کاهش می‌یابد) و معمولاً مصرف برق بالاتری نسبت به مدل آب‌خنک با ظرفیت مشابه دارد. با توجه به همین ملاحظات، در انتخاب چیلر مناسب باید شرایط آب‌وهوایی محل نصب و امکانات تأمین آب را مدنظر قرار داد.
مبرد مایع پس از عبور از یک شیر انبساط دچار افت فشار ناگهانی شده و وارد اواپراتور می‌شود. در اواپراتور، مبرد کم‌فشار تبخیر شده و برای تبخیر شدن، گرمای نهان خود را از آب درون اواپراتور (یا هوا/سیال فرایندی که باید خنک شود) جذب می‌کند و بدین ترتیب دمای آن را کاهش می‌دهد. سپس مبرد که مجدداً به حالت گاز درآمده، به کمپرسور بازمی‌گردد و این چرخه مدام تکرار می‌شود.
چیلرهای تراکمی خود به دسته‌های مختلفی بر اساس طرح و ظرفیت کمپرسور تقسیم می‌شوند؛ از جمله چیلر با کمپرسور رفت و برگشتی (پیستونی)، چیلر با کمپرسور اسکرال، چیلر با کمپرسور اسکرو (مارپیچی) و چیلر با کمپرسور سانتریفیوژ (گریز از مرکز). انتخاب نوع کمپرسور به ظرفیت مورد نیاز و طراحی کلی سیستم بستگی دارد (مثلاً کمپرسورهای اسکرال برای ظرفیت‌های پایین و متوسط ساکت‌تر و مناسب‌ترند، در حالی که کمپرسور سانتریفیوژ برای ظرفیت‌های بسیار بالا در چیلرهای بزرگ به کار می‌رود).
چیلر هواخنک و آب‌خنک: چیلر تراکمی از نظر روش دفع حرارت کندانسور به دو نوع آب‌خنک و هواخنک تقسیم می‌شود. در چیلر تراکمی آب‌خنک، کندانسور توسط آب سرد (اغلب از یک برج خنک‌کننده) خنک می‌شود. این نوع چیلر راندمان و عمر بالایی دارد و در سیستم‌های بزرگ مرکزی متداول است. مزایای چیلر آب‌خنک شامل مصرف برق کمتر، صدای کارکرد و لرزش کمتر و امکان دستیابی به دماهای بسیار پایین‌تر (زیر صفر) است.
اما در مقابل، نیاز به زیرساخت برج خنک‌کننده و مصرف مداوم آب برای تبخیر در برج از معایب آن محسوب می‌شود. علاوه بر آن، برای جلوگیری از رسوب‌گذاری در کندانسور آب‌خنک، باید از سیستم‌های تصفیه و سختی‌گیری آب استفاده کرد که خود مستلزم هزینه و نگهداری است. همچنین وجود یک موتورخانه جهت نصب چیلر و تجهیزات جانبی، فضای قابل توجهی از ساختمان را اشغال می‌کند.
در چیلر تراکمی هواخنک، کندانسور توسط هوای محیط خنک می‌شود و معمولاً به صورت یک دستگاه یکپارچه در فضای باز (مثلاً روی بام) نصب می‌گردد. این نوع چیلر به هوای آزاد دسترسی نیاز دارد و با فن‌های کندانسوری که هوا را از روی کویل‌ها عبور می‌دهند، گرمای مبرد را به محیط بیرون منتقل می‌کند. مزیت اصلی چیلر هواخنک، عدم نیاز به آب و تأسیسات برج خنک‌کننده است که نصب آن را ساده‌تر و هزینه‌های بهره‌برداری را کمتر می‌کند.
همچنین چون روی پشت‌بام یا فضای باز نصب می‌شود، فضای داخلی ساختمان را اشغال نمی‌کند. با این حال، راندمان آن تا حدی تحت تأثیر دمای هوای محیط است (در هوای بسیار گرم راندمان کاهش می‌یابد) و معمولاً مصرف برق بالاتری نسبت به مدل آب‌خنک با ظرفیت مشابه دارد. با توجه به همین ملاحظات، در انتخاب چیلر مناسب باید شرایط آب‌وهوایی محل نصب و امکانات تأمین آب را مدنظر قرار داد.
چیلر جذبی (حرارتی)
چیلر جذبی نوع دیگری از چیلر است که برای ایجاد سرما به جای انرژی الکتریکی عمدتاً از انرژی حرارتی (مانند گاز طبیعی، بخار داغ یا آب گرم) استفاده می‌کند. در ساختار چیلر جذبی به جای کمپرسور، دو بخش اصلی به نام‌های جذب‌کننده (ابزوربر) و مولد حرارتی (ژنراتور) وظیفه ایجاد چرخه تبرید را برعهده دارند. در واقع سیکل تبرید جذبی یک فرآیند شیمیایی-حرارتی است که از محلول جاذب و مبرد برای جذب و دفع حرارت استفاده می‌کند.
اصول عملکرد چیلر جذبی را می‌توان این‌گونه شرح داد: رایج‌ترین طرح چیلر جذبی از محلول لیتیوم بروماید-آب بهره می‌گیرد که در آن آب نقش مبرد (سیال سرمازا) و لیتیوم بروماید نقش جاذب را ایفا می‌کند. در بخش اواپراتور (خنک‌کننده) چیلر جذبی، آب تحت خلأ شدید (فشار بسیار پایین مثلاً حدود 0.01 اتمسفر) تبخیر می‌شود و با تبخیر خود گرمای محیط اطراف (آبی که باید خنک شود) را جذب کرده و آن را سرد می‌کند. سپس بخار آب تولید شده به بخش جذب‌کننده منتقل می‌شود؛ در آنجا بخار توسط محلول غلیظ لیتیوم بروماید جذب شده و محلول رقیق تشکیل می‌دهد.
این محلول رقیق به مولد حرارتی (ژنراتور) پمپ می‌شود و در ژنراتور با دریافت حرارت (از آب داغ، بخار یا شعله مستقیم) لیتیوم بروماید، آب جذب‌شده را به صورت بخار جدا می‌کند. بخار آب جداشده به کندانسور می‌رود و در فشار نسبتاً پایین (مثلاً حدود 0.1 اتمسفر) تقطیر شده و مجدداً به آب مایع تبدیل می‌شود. آب مایع دوباره به اواپراتور برمی‌گردد تا سیکل تکرار شود و لیتیوم بروماید غلیظ‌شده نیز به بخش جذب‌کننده بازمی‌گردد تا دوباره بخار آب را جذب کند. بدین ترتیب چرخه جذبی بدون کمپرسور و با مصرف انرژی حرارتی به طور مداوم آب سرد تولید می‌کند.
چیلرهای جذبی از نظر طراحی به انواع تک‌اثره (Single Effect) و دواثره (Double Effect) تقسیم می‌شوند. چیلر تک‌اثره یک ژنراتور و یک مرحله تولید سرما دارد، در حالی که چیلر دواثره دارای دو مرحله جذب/ژنراتور است که راندمان بالاتری به دست می‌دهد (زیرا از حرارت ورودی بیشترین استفاده را می‌کند). معمولاً چیلرهای جذبی تک‌اثره COP حدود 0.6 تا 0.8 دارند و چیلرهای دواثره حدود 1.1 تا 1.2، در حالی که چیلرهای تراکمی معمولی COP بین 2 تا 6 را فراهم می‌کنند.
این بدان معناست که بازدهی انرژی در چیلر تراکمی به مراتب بالاتر از جذبی است. البته باید توجه داشت که چیلر جذبی برق بسیار کمی مصرف می‌کند (فقط برای پمپ‌ها و کنترل‌ها) و عمده انرژی مورد نیازش از حرارت تامین می‌شود؛ از این رو در مواقعی که دسترسی به حرارت ارزان‌قیمت (مانند بخار صنعتی یا آب گرم خورشیدی) وجود دارد یا هزینه برق بسیار بالا است، ممکن است خرید چیلر جذبی توجیه‌پذیر باشد. همچنین چیلر جذبی به علت نبود قطعات مکانیکی پرسرعت (مثل کمپرسور)، صدای بسیار کمتر و لرزش ناچیزی دارد و برای محیط‌هایی که سکوت و عدم لرزش مهم است گزینه مناسبی به شمار می‌رود.
مینی چیلر (ویژگی‌ها و کاربردها)
همان‌طور که گفته شد، مینی چیلر یک نوع چیلر تراکمی در ابعاد کوچک و پکیج یکپارچه است. مینی‌چیلرها معمولاً از نوع هواخنک هستند (با کندانسور هوایی و فن)، زیرا هدف استفاده آسان و نصب در فضای بیرون بدون نیاز به تجهیزات جانبی اضافه است. این دستگاه‌ها با ظرفیت‌های پایین طراحی می‌شوند؛ معمولاً از چند تن تبرید تا حداکثر حدود ۲۰ تن تبرید را پوشش می‌دهند
عمده کاربرد مینی چیلرها در موارد زیر است:
ساختمان‌های مسکونی و ویلایی:
برای تأمین سرمایش (و حتی گرمایش در صورت تجهیز به پمپ حرارتی یا کویل آب گرم) یک واحد مستقل مسکونی یا ویلایی، مینی چیلر گزینه‌ای ایده‌آل است. چون در این حالت، نیازی به موتورخانه مرکزی و چیلر بزرگ برای کل ساختمان نیست و هر واحد می‌تواند سیستم مستقل خود را داشته باشد. این امر باعث استقلال هر واحد و سهولت در مدیریت هزینه‌های انرژی می‌شود.
اداری و تجاری کوچک:
در ساختمان‌های اداری، فروشگاه‌ها یا مطب‌ها و فضاهای تجاری با متراژ متوسط که split unitهای متعدد پاسخگو نیستند، اما یک چیلر مرکزی بزرگ نیز اقتصادی یا ممکن نیست، مینی‌چیلر به همراه فن‌کوئل راهکار مناسبی برای تهویه مطبوع است. نصب آسان روی پشت‌بام یا حیاط خلوت و تامین چندین اتاق با یک دستگاه از مزایای آن است.
صنایع سبک و دستگاه‌های صنعتی:
برخی فرآیندها یا ماشین‌آلات صنعتی (مثل دستگاه‌های لیزر صنعتی، MRI پزشکی، یا تجهیزات آزمایشگاهی) نیاز به آب سردکن مستقل دارند. در این موارد مینی‌چیلرهای صنعتی کوچک می‌توانند نزدیک دستگاه نصب شده و آب سرد لازم را برای خنک‌کاری تأمین کنند.
از نظر طراحی داخلی، مینی چیلر شامل یک یا چند کمپرسور (اغلب از نوع اسکرال به دلیل صدای کم و بازده مناسب در ظرفیت پایین)، اواپراتور (معمولاً از نوع پوسته و لوله یا صفحه‌ای)، کندانسور هواخنک (کویل فین‌دار با فن محوری)، شیر انبساط ترموستاتیک یا الکترونیکی، پمپ سیرکولاتور جهت گردش آب سرد در ساختمان، و مدار کنترل الکتریکی است. همه این اجزا در یک مجموعه جمع‌وجور جای گرفته‌اند. بسیاری از مینی‌چیلرها مجهز به امکانات کنترلی پیشرفته مانند ترموستات دیجیتال، اینورتر برای کنترل دور کمپرسور یا فن‌ها (به منظور صرفه‌جویی انرژی)، سنسورهای ضد یخ‌زدگی آب (آنتی فریز) و سیستم‌های حفاظت برق هستند که کارکرد مطمئن دستگاه را تضمین می‌کنند.
مزایای مینی چیلر:
اولین مزیت، نصب آسان و کم‌هزینه است؛ کافیست دستگاه در فضای باز مناسب (مثلاً پشت‌بام) قرار گیرد، لوله‌های رفت و برگشت آب به فن‌کوئل‌ها متصل شوند و برق دستگاه تامین گردد. نیاز به زیرساخت اضافی خاصی نیست. مزیت دوم، استقلال واحدها است؛ یعنی هر واحد ساختمان یا هر زون مجهز به مینی‌چیلر، می‌تواند جداگانه روشن/خاموش شده و تنظیم دما شود بدون تاثیر بر سایر بخش‌ها. سومین مزیت، ابعاد کوچکتر و صدای کمتر نسبت به چیلرهای بزرگ است؛ بخصوص با استفاده از کمپرسورهای اسکرال کم‌صدا و حذف تجهیزات بزرگی چون برج خنک‌کن، مینی‌چیلر صدای کمتری ایجاد می‌کند و در فضای آزاد صدای آن معمولاً مزاحمتی برای ساکنین ایجاد نمی‌کند. همچنین مصرف انرژی برق متناسب با ظرفیت در مینی‌چیلرها بهینه شده است و برخی مدل‌ها راندمان انرژی خوبی (COP بالای 3 تا 4) ارائه می‌دهند. مزیت دیگر، امکان تامین گرمایش در فصول سرد با همان سیستم است؛ به این صورت که اگر مینی‌چیلر از نوع پمپ حرارتی (Heat Pump) باشد می‌تواند با معکوس کردن سیکل، آب گرم نیز تولید کرده و از طریق فن‌کوئل‌ها گرمایش را تأمین کند، یا اینکه با افزودن یک دیگ آبگرم کوچک در مدار، سیستم دوفصلی فراهم شود.
محدودیت‌ها و معایب مینی چیلر:
در کنار مزایا، باید توجه داشت که مینی‌چیلر ظرفیت محدودی دارد و برای ساختمان‌های بزرگ یا بارهای سرمایشی بالا ممکن است نیاز به چندین دستگاه مینی‌چیلر موازی باشد که خود می‌تواند پیچیدگی را افزایش دهد. از نظر راندمان، در ظرفیت‌های بالا معمولاً یک چیلر مرکزی بزرگتر آب‌خنک کارایی بهتری نسبت به چند مینی‌چیلر هواخنک دارد. همچنین مینی‌چیلرها کاملاً وابسته به برق هستند؛ در صورت قطع برق، پشتیبان خاصی ندارند (مگر اینکه ژنراتور اضطراری در ساختمان پیش‌بینی شده باشد). از لحاظ نگهداری نیز هر مینی‌چیلر نیاز به سرویس دوره‌ای دارد (مثل پاکسازی کویل‌ها، اطمینان از شارژ مبرد، روغن‌کاری پمپ و …) که در صورت تعدد دستگاه‌ها باید برنامه منظم‌تری برای آنها داشت. با این حال، هزینه سرویس یک مینی‌چیلر به مراتب کمتر و ساده‌تر از یک چیلر بزرگ مرکزی است و نیازی به تخصص بسیار پیچیده‌ای ندارد.
در نهایت انتخاب بین چیلر مرکزی و مینی‌چیلر وابسته به ملاحظات پروژه است که در ادامه (بخش راهنمای انتخاب چیلر) بیشتر به آن میپردازیم. قبل از آن، بد نیست نکاتی را درباره نصب و نگهداری این دستگاه‌ها بدانیم.
نصب چیلر و مینی چیلر (نکات مهم راه‌اندازی)
نصب صحیح یک چیلر (چه یک چیلر بزرگ مرکزی و چه مینی‌چیلر) برای عملکرد بهینه و بلندمدت آن حیاتی است. اگر نصب توسط افراد مجرب و طبق دستورالعمل‌های سازنده انجام نشود، ممکن است راندمان دستگاه پایین آمده یا مشکلاتی نظیر لرزش، صدا و خرابی زودرس رخ دهد. در این بخش به نکات کلیدی آموزش نصب چیلر و مینی چیلر اشاره می‌کنیم. توجه داشته باشید که همواره مطالعه دقیق راهنمای نصب کارخانه سازنده و رعایت استانداردهای ایمنی ضروری است.
- مکان‌یابی و زیرساخت: ابتدا محل نصب دستگاه را مشخص کنید. چیلرهای بزرگ آب‌خنک معمولاً در موتورخانه یا فضای سرپوشیده نصب می‌شوند و نیاز به فونداسیون محکمی جهت تحمل وزن دستگاه دارند. مینی‌چیلرها و چیلرهای هواخنک اغلب روی بام، حیاط یا تراس نصب می‌شوند؛ در این حالت باید سازه ساختمان توان تحمل وزن و لرزش دستگاه را داشته باشد. سطح زیرین نصب باید تراز و بدون لرزش باشد. همچنین دسترسی به دستگاه برای سرویس‌های آینده در نظر گرفته شود (فضای کافی اطراف چیلر برای تکنسین‌ها و عبور هوا).
تهویه و دمای محیط: برای چیلرهای هواخنک که در هوای آزاد کار می‌کنند، دمای محیط بیرون عامل مهمی است. نصب این دستگاه‌ها در فضای باز با تهویه مناسب موجب عملکرد بهترشان می‌شود. اگر دستگاه را در حیاط یا فضای نیمه‌بسته می‌گذارید، مطمئن شوید اطراف کندانسور باز و جریان آزاد هوا وجود دارد. در مورد نصب چیلر یا مینی‌چیلر در فضای داخل (مثلاً پارکینگ سرپوشیده)، حتماً باید تهویه اجباری جهت خروج هوای گرم تخلیه‌شده از کندانسور در نظر بگیرید. عدم دفع مناسب هوای گرم کندانسور می‌تواند کارایی چیلر را کاهش داده و به آن آسیب بزند. پس فضای نصب باید خشک، دارای تهویه کافی و دور از گردوغبار و آلاینده‌های خورنده باشد.
اتصالات هیدرولیکی (لوله‌کشی آب): پس از قرارگیری دستگاه، اتصال لوله‌های آب سرد خروجی از چیلر به شبکه تهویه مطبوع (مثلاً به هواسازها یا فن‌کوئل‌ها) انجام می‌شود. جنس لوله‌ها می‌تواند فولادی، PVC فشارقوی یا پنج‌لایه باشد؛ مهم عایق‌کاری مناسب لوله‌های حامل آب سرد است تا اتلاف انرژی و تعریق روی آنها رخ ندهد. در چیلرهای آب‌خنک، علاوه بر مدار آب سرد داخلی، مدار آب کندانسور نیز باید به برج خنک‌کننده متصل شود (شامل لوله رفت به برج و برگشت از برج). در مسیرهای لوله‌کشی حتماً شیرهای کنترل و قطع و وصل، پمپ‌های مناسب، مخزن انبساط جهت کنترل انبساط حرارتی آب، و شیرهای هواگیری در نقاط مرتفع نصب گردد. رعایت سایز بندی صحیح لوله‌ها برای دستیابی به دبی جریان طراحی شده نیز مهم است؛ لوله خیلی باریک باعث افت فشار و کاهش جریان آب می‌شود و لوله خیلی بزرگ هزینه اضافه و حجم آب مرده بیشتر ایجاد می‌کند.
اتصالات مبرد (در صورت نیاز): چیلرهای تراکمی پکیج معمولاً مدار مبرد بسته و شارژ شده از کارخانه دارند و نیازی به لوله‌کشی مبرد در محل نصب نیست (برخلاف سیستم‌های اسپلیت). اما اگر از چیلرهای مدولار یا چیلرهای چندگانه استفاده می‌شود که کمپرسورها/مدارها جدا هستند، اتصال خطوط مبرد توسط متخصص تبرید و سپس وکیوم کردن و شارژ مبرد طبق دستورالعمل ضرورت دارد. این کار حتماً باید توسط تکنیسین مجاز انجام شود تا از نشت مبرد یا رطوبت در سیستم جلوگیری گردد.
برق‌رسانی و تابلو برق: تامین برق چیلر مرحله مهم دیگری است. چیلرهای تراکمی بزرگ معمولاً برق سه‌فاز با آمپراژ بالا نیاز دارند و باید کابل‌کشی مناسب از تابلوی برق اصلی تا محل چیلر انجام شود. وجود سیستم ارت (زمین) مطمئن برای ایمنی تجهیزات و افراد الزامی است. قبل از راه‌اندازی باید ولتاژ و ظرفیت شبکه برق ساختمان با نیاز دستگاه همخوانی داشته باشد. به عنوان مثال یک مینی‌چیلر تک‌فاز ۵ اسب بخار را نمی‌توان به پریز معمولی وصل کرد و باید کابل و فیوز متناسب با جریان راه‌اندازی کمپرسور آن نصب شود. همچنین نصب کلیدهای حفاظتی مانند کنترل‌کننده فاز، بی‌متال/کلید حرارتی برای موتور کمپرسور و فن‌ها، و محافظ نوسان ولتاژ توصیه می‌شود تا دستگاه در برابر اختلالات برق شهری محافظت شود. تابلو برق و سیستم کنترل چیلر معمولاً از قبل روی دستگاه تعبیه شده ولی اطمینان از اتصال صحیح ترموستات‌ها، سنسورها و برنامه‌ریزی کنترلر دستگاه (مثلاً تنظیم دمای آب خروجی) نیز در هنگام نصب انجام می‌شود.
راه‌اندازی اولیه و تست‌ها: پس از اتمام نصب فیزیکی و اتصالات، نوبت به استارت‌آپ (راه‌اندازی) اولیه چیلر می‌رسد. این مرحله حتماً باید توسط کارشناسان مجرب انجام شود.
نکته: نصب چیلرهای بزرگ معمولاً توسط شرکت فروشنده یا نماینده آن انجام و تأیید می‌شود تا گارانتی دستگاه معتبر بماند. در مورد خرید مینی چیلر نیز بهتر است از خدمات نصاب مجرب بهره گرفته شود. نکات برقی ایمنی (قطع جریان برق هنگام کار روی دستگاه) و رعایت جهت صحیح گردش پمپ‌ها از جمله مواردی است که باید مدنظر قرار گیرد. پس از نصب، بهتر است یک چک لیست تهیه شود و تمام موارد (اتصالات، پارامترهای الکتریکی، دما و فشارهای کاری) در آن ثبت شود تا مرجعی برای سرویس‌های آینده باشد.
سرویس و نگهداری چیلر و مینی چیلر
اهمیت نگهداری منظم: چیلرها از تجهیزات گران‌قیمت و حیاتی در ساختمان‌ها محسوب می‌شوند و برای اطمینان از عملکرد مداوم و بهینه، نیازمند سرویس و نگهداری دوره‌ای هستند. همانند سایر ماشین‌آلات سنگین، انجام تعمیر و نگهداری چیلر به صورت پیشگیرانه می‌تواند راندمان را بهبود بخشیده، از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری کند و عمر مفید دستگاه را افزایش دهد. توصیه می‌شود حتی اگر چیلر فقط در فصل تابستان کار می‌کند، حداقل دو بار در سال (مثلاً ابتدای فصل گرم و میانه آن) بازبینی و سرویس گردد، و در صورتی که چیلر به طور مداوم در تمام سال فعال است هر فصل (چهار بار در سال) مورد بازرسی قرار گیرد. برای چیلرهای جدید، معمولاً اولین سرویس پس از چند ماه کارکرد (Initial Service) توسط شرکت ارائه‌دهنده انجام می‌شود تا از صحت عملکرد دستگاه اطمینان حاصل شود.
موارد اصلی در سرویس چیلر: یک برنامه نگهداری پیشگیرانه باید موارد زیر را پوشش دهد:
بازدید چشمی و نظافت: در هر سرویس، یک بررسی چشمی کامل دستگاه انجام شود. نشت‌های احتمالی (آب یا مبرد یا روغن) در اتصالات چک و برطرف شوند. کویل‌های کندانسور در چیلرهای هواخنک تمیز شده و در صورت له‌شدگی یا کثیفی باله‌ها، شستشو یا صافکاری شوند (وجود گرد و غبار و چربی روی پره‌های کندانسور به شدت راندمان را کاهش می‌دهد). فیلترهای آب در مسیرهای ورودی پمپ‌ها یا مبدل‌ها بررسی و تمیز شوند. در چیلرهای آب‌خنک، برج خنک‌کننده نیز باید تمیز و رسوب‌زدایی شود و سطح آب و کارکرد شناور کنترل سطح بررسی گردد. بخش‌های الکتریکی مانند تابلو برق را از نظر اتصالات شل‌شده یا علائم حرارت و سوختگی در سرسیم‌ها بازدید کنید و اتصالات را مجدداً محکم نمایید. اطراف دستگاه را از هرگونه مانع، زباله یا برگ و خاک پاک کنید تا جریان هوا مختل نباشد
بررسی عملکرد و پارامترها: در زمان سرویس، پارامترهای کاری چیلر ثبت شوند؛ از جمله فشار کندانسور (فشار فشاربالا)، فشار اواپراتور (فشار فشارپایین)، دمای آب ورودی و خروجی از اواپراتور، دمای مبرد در لوله مکش و دهش کمپرسور، جریان برق کمپرسور و فن‌ها، ولتاژ تغذیه و …. این داده‌ها اگر در هر سرویس ثبت و با مقادیر طراحی مقایسه شوند، کمک می‌کند روند عملکرد دستگاه رصد شده و هر گونه انحراف (مثلاً افت تدریجی ظرفیت به دلیل کمبود مبرد یا کاهش جریان آب به دلیل گرفتگی) شناسایی و قبل از خرابی جدی برطرف گردد. بسیاری از چیلرهای مدرن سیستم میکروپروسسوری ثبت اطلاعات دارند که نگهداری Log عملکرد را ساده‌تر می‌کند.
سرویس‌های مکانیکی و الکتریکی: بخش مکانیکی شامل کمپرسور، پمپ‌ها و فن‌ها نیازمند توجه ویژه است. روغن کمپرسور در سیکل‌های تراکمی طبق توصیه سازنده باید چک شود و در صورت کاهش سطح یا افت کیفیت تعویض گردد. فیلتر درایر مبرد (خشک‌کن) هر چند سال یک‌بار یا در صورت مشکوک بودن به رطوبت در سیستم باید عوض شود. لرزه‌گیرهای لاستیکی زیر کمپرسور و پمپ‌ها بازدید و در صورت ترک‌خوردگی تعویض گردند تا ارتعاش به سازه منتقل نشود. وضعیت تسمه‌ها (در دستگاه‌هایی که فن یا پمپ تسمه‌ای دارند) از حیث کشش مناسب و نبود خوردگی بررسی و رگلاژ شود.یاتاقان‌های موتورهای فن و پمپ در صورت نیاز گریس‌کاری شوند. در مدار الکتریکی، کنتاکتورها، بی‌متال‌ها و رله‌ها تست شوند که در آمپرکشی عادی عمل کنند و نشانه‌ای از جرقه یا ضعف در آنها نباشد
. سنسورهای دما و فشار کالیبره و صحت خوانش آنها با ابزار دقیق بررسی گردد (انحراف در سنسورها می‌تواند تنظیمات را به‌هم بزند)
. همچنین عملکرد صحیح سیستم‌های حفاظتی (کنترل فشار بالا/پایین مبرد، کنترل فلو سوئیچ آب، آنتی‌فریز، و غیره) آزموده شود.
کنترل مبرد و آب: یکی از مهم‌ترین بخش‌ها، کنترل شارژ مبرد سیستم است. کمبود مبرد در چیلر تراکمی به افت شدید ظرفیت و آسیب کمپرسور منجر می‌شود. اگر شواهدی از کمبود مبرد دیده شد (مثلاً فشارهای مکش و دهش غیرنرمال، یا مشاهده حباب در سایت‌گلاس مدار) باید دستگاه نشت‌یابی و پس از رفع نشتی، مبرد به میزان لازم شارژ شود. در چیلر جذبی نیز، محلول جذب باید از نظر غلظت بررسی شود؛ وجود کریستال لیتیوم بروماید نشانه عملکرد نادرست دستگاه است و باید با گرم کردن دستگاه و شاید رقیق کردن محلول رفع گردد. همچنین مبدل‌های حرارتی (اواپراتور و ابزوربر در جذبی، کندانسور و اواپراتور در تراکمی) از نظر تمیزی سطح داخلی مهم‌اند؛ در چیلرهای آب‌خنک هر چند سال یک‌بار رسوب‌زدایی شیمیایی برای لوله‌های اواپراتور و کندانسور لازم است تا انتقال حرارت مختل نشود.
سرویس‌های فصلی: قبل از شروع فصل گرما، حتماً یک سرویس راه‌اندازی انجام دهید (خصوصاً اگر دستگاه زمستان خاموش بوده). در این سرویس پیش‌راه‌اندازی، علاوه بر موارد فوق، مدار آب را پر کرده و هواگیری کنید، از ضدیخ بودن آب اطمینان یابید (در مناطق سردسیر که احتمال یخ‌زدگی آب در زمستان وجود دارد، باید درصدی ضد یخ (گلیکول) در آب باشد یا کل آب مدار در زمستان تخلیه شود). فیلترهای هوای فن‌کوئل‌ها یا هواسازها را تمیز یا تعویض کنید تا جریان هوای مناسبی داشته باشند. همچنین در پایان فصل و ورود به زمستان، چنانچه چیلر بلااستفاده می‌ماند، آب مدار را تخلیه کرده یا حتماً سیستم آنتی‌فریز را فعال نگه دارید تا یخ‌زدگی به اواپراتور آسیب نزند
قرارداد سرویس و نگهداری: اگر از چیلر در یک ساختمان مهم (مثلاً بیمارستان، دیتاسنتر، کارخانه) استفاده می‌کنید که خرابی آن تبعات جدی دارد، توصیه می‌شود با یک شرکت خدمات تاسیساتی قرارداد سرویس سالیانه منعقد کنید. در این قراردادها معمولاً بازدیدهای دوره‌ای منظم (ماهانه یا فصلی) انجام شده و در صورت خرابی‌های ناگهانی، اولویت تعمیر به شما اختصاص می‌یابد. برخی شرکت‌ها حتی قراردادهای تضمینی ارائه می‌دهند که شامل تامین قطعات مصرفی و گاز مبرد طی دوره قرارداد است. به این ترتیب خیال شما از بابت کارکرد مطلوب چیلر در تمام سال راحت خواهد بود. به یاد داشته باشید که هزینه نگهداری پیشگیرانه بسیار کمتر از تعمیرات اساسی پس از خرابی است و علاوه بر آن، از وقفه در کار سیستم سرمایش ساختمان جلوگیری می‌کند.
راهنمای انتخاب بهترین چیلر براساس نیاز
حال که با انواع چیلرها (تراکمی و جذبی) و نیز مینی‌چیلرها، اصول کار، مزایا و معایب هر کدام آشنا شدیم، به بخش مهم انتخاب چیلر مناسب برای نیاز خود می‌رسیم. تصمیم‌گیری صحیح در مورد خرید یک چیلر یا مینی‌چیلر مستلزم در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عوامل فنی و اقتصادی است. در این بخش راهنمای گام‌به‌گام راهنمای انتخاب چیلر و مینی چیلر براساس نیاز شما ارائه می‌شود:
ظرفیت سرمایشی مورد نیاز را تعیین کنید: نخست باید محاسبه کنید چه مقدار بار سرمایش (بر حسب BTU/hr یا تن تبرید) برای پروژه یا ساختمان خود نیاز دارید. این امر از طریق محاسبات بار سرمایی ساختمان توسط مهندس مکانیک یا نرم‌افزارهای مربوطه انجام می‌شود و به عواملی چون متراژ فضا، شرایط اقلیمی، بارهای حرارتی داخلی (افراد، تجهیزات، روشنایی) و سطح عایق‌بندی ساختمان بستگی دارد. ظرفیت چیلر باید اندکی بالاتر از بار محاسبه‌شده (مثلاً ۱۰ تا ۲۰ درصد) انتخاب شود تا توانایی تنظیم دما در اوج گرما را داشته باشد. انتخاب ظرفیت خیلی بزرگ نیز توصیه نمی‌شود چون منجر به سیکل‌زنی مکرر و کاهش راندمان خواهد شد.
نوع چیلر (تراکمی یا جذبی) را انتخاب کنید: بر اساس توضیحات قبل، اگر دسترسی به سوخت گاز طبیعی ارزان یا منبع حرارت اتلافی دارید و مسئله تامین برق پرقدرت برایتان چالش است، می‌توانید چیلر جذبی را به عنوان گزینه مدنظر قرار دهید. در غیر این صورت و در اغلب کاربردها، چیلر تراکمی انتخاب منطقی‌تری است. چیلرهای تراکمی بهره‌وری انرژی بیشتری دارند
و تنوع ظرفیت و مدل بالایی در بازار دارند. همچنین نگهداری آنها نسبت به چیلر جذبی ساده‌تر بوده و نیروی متخصص بیشتری برای سرویسشان در دسترس است. هزینه اولیه نیز معمولاً برای ظرفیت مشابه به نفع چیلر تراکمی است. بنابراین این مرحله اغلب به معنی انتخاب چیلر تراکمی است مگر دلایل خاصی برای جذبی داشته باشید.
روش کندانسور (آب‌خنک یا هواخنک) را مشخص کنید: اگر چیلر تراکمی را برگزیدید، باید تصمیم بگیرید چیلر آب‌خنک یا هواخنک می‌خواهید. عوامل تعیین‌کننده در این انتخاب عبارت‌اند از: شرایط آب و هوایی و منابع آب، فضای نصب و ملاحظات راندمان. چیلر آب‌خنک مناسب پروژه‌های بزرگ با بار مداوم است که امکان نصب برج خنک‌کننده و تامین آب وجود دارد؛ در این حالت راندمان بالاتر و مصرف برق کمتری خواهید داشت
. اگر در منطقه‌ای خشک که آب ارزشمند است یا مکانی که امکان ساخت موتورخانه و برج نیست فعالیت می‌کنید، چیلر هواخنک گزینه بهتری است. همچنین برای ظرفیت‌های متوسط به پایین (مثلاً زیر 100 تن تبرید) معمولاً هواخنک ترجیح داده می‌شود چون اختلاف راندمان خیلی چشمگیر نیست ولی سادگی نصب و نگهداری مزیت دارد
یک یا چند دستگاه (مسئله تمرکز یا تعدد): در پروژه‌های بزرگ گاهی به جای یک چیلر ظرفیت بالا، از چند چیلر کوچکتر استفاده می‌شود. این امر مزایایی چون افزایش قابلیت اطمینان (در صورت خرابی یک دستگاه بقیه فعال می‌مانند) و تطبیق بهتر با تغییرات بار (روشن/خاموش کردن تدریجی واحدها) دارد. در مقابل، هزینه اولیه و فضای نصب بیشتر و پیچیدگی کنترل توزیع بار را به همراه دارد. برای ساختمان‌های معمولی، یک دستگاه کفایت می‌کند؛ اما برای ظرفیت‌های خیلی بالا (مثلاً بالای 500 تن) ترکیب چند چیلر متداول است. در ظرفیت‌های پایین نیز ممکن است تصمیم بگیرید هر واحد ساختمانی یک مینی‌چیلر مجزا داشته باشد یا یک چیلر مرکزی برای کل مجموعه تامین شود. این تصمیم به سطح استقلال واحدها، روش پرداخت هزینه انرژی (متمرکز یا جداگانه) و ملاحظات معماری بستگی دارد.
مینی چیلر یا چیلر مرکزی؟ اگر پروژه شما یک ساختمان با زیربنای کم یا تعداد واحد محدود است، بررسی کنید که آیا یک مینی‌چیلر می‌تواند پاسخگوی نیاز باشد. همان‌طور که گفته شد، مینی‌چیلر برای ساختمان‌های تا حدود 4-5 طبقه و هر طبقه چند صد متر مربع قابل استفاده است. برای مثال برای یک ویلای 300 متری یک دستگاه مینی‌چیلر 5 تن ممکن است کفایت کند. اما برای مجتمع 10 واحدی احتمالاً به چند دستگاه یا چیلر بزرگتر نیاز خواهد بود. بنابراین حد آستانه بهینه را پیدا کنید: اگر استفاده از یک چیلر مرکزی بزرگ پیچیدگی بیش از حد به سیستم می‌دهد، به سراغ چند مینی‌چیلر مستقل بروید؛ برعکس، اگر تعداد مینی‌چیلر مورد نیاز بیشتر از 3-4 دستگاه می‌شود، شاید یک چیلر مرکزی و توزیع آب سرد از موتورخانه مناسب‌تر باشد.
ملاحظات فنی دیگر: برخی عوامل فنی تکمیلی نیز در انتخاب و خرید چیلر باید در نظر گرفته شوند:
- راندمان انرژی و COP: به خصوص با افزایش هزینه‌های انرژی، بهره‌گیری از دستگاه‌های پربازده اهمیت دارد. مقایسه برچسب انرژی یا COP چیلرهای مختلف مدنظر باشد
. تکنولوژی‌هایی مثل اینورتر در کمپرسورها می‌تواند مصرف برق را کاهش دهد. - سطح صدا: اگر چیلر قرار است نزدیک فضاهای مسکونی نصب شود (مثلاً مینی‌چیلر روی تراس)، میزان صدای دستگاه اهمیت می‌یابد. بررسی کنید فن‌ها و کمپرسور دارای عایق صوتی یا طراحی کم‌صدا باشند. می‌توانید از کاتالوگ سازنده دسی‌بل صدای دستگاه را جویا شوید.
- کنترل‌ها و هوشمندسازی: چیلرهای جدید دارای سیستم کنترل میکروپروسسوری با قابلیت اتصال به BMS (سیستم مدیریت ساختمان) هستند. اگر ساختمان هوشمند دارید، سازگاری چیلر با آن را چک کنید. همچنین امکاناتی نظیر کنترل از راه دور، مانیتورینگ آنلاین، یا تنظیمات پیشرفته (مثل زمان‌بندی روشن/خاموش) می‌تواند بهره‌برداری را بهینه کند.
- گارانتی و خدمات پس از فروش: حتماً از تامین بودن قطعات یدکی و وجود خدمات پس از فروش در محل خود اطمینان حاصل کنید. چیلر دستگاهی نیست که بتوان به سادگی تعویض کرد؛ بنابراین برند معتبر و شرکتی که پشتیبانی فنی مناسبی ارائه دهد، اولویت دارد.
- قیمت اولیه و هزینه جاری: در نهایت تصمیم شما ممکن است به بودجه بستگی داشته باشد. همیشه قیمت خرید چیلر را در کنار هزینه بهره‌برداری بلندمدت مقایسه کنید. مثلاً شاید یک چیلر ارزان‌تر اما با مصرف برق بالاتر در چند سال هزینه بیشتری نسبت به چیلر گران‌تر پربازده تحمیل کند. به همین ترتیب، چیلر جذبی علی‌رغم قیمت اولیه بالا، اگر گاز ارزان در اختیار باشد ممکن است اقتصادی‌تر باشد. پس یک نگاه دوره عمر (Life Cycle Cost) به انتخاب خود داشته باشید.
- راندمان انرژی و COP: به خصوص با افزایش هزینه‌های انرژی، بهره‌گیری از دستگاه‌های پربازده اهمیت دارد. مقایسه برچسب انرژی یا COP چیلرهای مختلف مدنظر باشد
با در نظر گرفتن موارد فوق، می‌توانید گزینه‌های موجود در بازار را ارزیابی کرده و بهترین چیلر یا مینی‌چیلر را برای نیاز خود برگزینید. در صورت امکان از مشاوره متخصصین تاسیسات نیز بهره ببرید؛ آنها می‌توانند با توجه به تجربه‌شان مناسب‌ترین راهکار (حتی ترکیبی از سیستم‌ها) را پیشنهاد دهند. هدف آن است که سیستمی انتخاب کنید که در عین تامین ظرفیت سرمایش کافی، کمترین هزینه را در طول زمان داشته و نگهداری آن نیز آسان باشد.
مقایسه چیلر و مینی چیلر (جمع‌بندی تفاوت‌ها)
برای مرور سریع، مهم‌ترین تفاوت‌های چیلر و مینی چیلر را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
ظرفیت و مقیاس: چیلرهای مرکزی در ظرفیت‌های بسیار بالاتر قابل تامین هستند (ده‌ها تا صدها تن تبرید) و می‌توانند کل یک ساختمان بزرگ یا مجتمع را خنک کنند. مینی‌چیلر ظرفیت محدودی (چند تن تبرید تا حداکثر حدود ۱۵-۲۰ تن) دارد
و برای فضاهای کوچکتر طراحی شده است.
نوع سیکل و انرژی: اغلب چیلرهای مرکزی می‌توانند تراکمی آب‌خنک، تراکمی هواخنک یا جذبی باشند، در حالی که مینی‌چیلر تقریباً همیشه تراکمی هواخنک است. بنابراین چیلر مرکزی امکان استفاده از منابع انرژی متنوع (برق یا حرارت) را دارد اما مینی‌چیلر فقط با برق کار می‌کند.
زیرساخت نصب: یک چیلر بزرگ آب‌خنک نیاز به موتورخانه، برج خنک‌کننده، پمپ‌های قوی و لوله‌کشی گسترده در کل ساختمان دارد. چیلر هواخنک مرکزی نیز به فضای قابل توجهی روی بام و ساپورت سازه‌ای نیازمند است. در مقابل، نصب مینی‌چیلر بسیار ساده‌تر است؛ دستگاه به صورت پکیج آماده بوده و تنها لوله‌کشی تا فن‌کوئل‌های همان واحد و برق‌رسانی موضعی لازم است.
میزان استقلال واحدها: در ساختمان‌هایی که از چیلر مرکزی بهره می‌برند، همه بخش‌ها از یک سیستم سرمایش مرکزی تغذیه می‌شوند و تنظیمات باید برای کل سیستم بهینه شود؛ هرچند می‌توان با شیرهای کنترل تا حدی استقلال دمایی ایجاد کرد اما وابستگی فنی وجود دارد. در حالیکه با مینی‌چیلر می‌توان هر واحد یا هر بخش را مستقل کرد و خرابی یا سرویس یک دستگاه، کل ساختمان را بدون سرمایش نمی‌گذارد – فقط همان قسمت متاثر می‌شود. این استقلال یکی از دلایل استقبال از مینی‌چیلر در آپارتمان‌های مدرن است
کاربری و عملکرد: چیلرهای بزرگ برای کار مداوم ۲۴ساعته و بارهای سنگین طراحی می‌شوند؛ قطعات و کمپرسورهای آنها صنعتی و بسیار بادوام است. مینی‌چیلرها برای سیکل‌های خاموش/روشن متناسب با نیاز یک واحد مسکونی/اداری هم مناسب‌اند و در زمانی که نیاز نباشد می‌توانند خاموش باشند. از نظر عملکرد صوتی، مینی‌چیلر به دلیل نزدیکی بیشتر به فضاهای سکونت باید کم‌صداتر باشد (و عموماً هست). چیلرهای مرکزی ممکن است صدا و لرزش بیشتری ایجاد کنند اما معمولاً در جایی نصب می‌شوند که مزاحمتی ایجاد نکند (مثلاً بالای پشت‌بام دور از اتاق‌ها یا در موتورخانه عایق‌بندی شده).
هزینه‌ها: قیمت یک چیلر مرکزی بر حسب ظرفیت می‌تواند بسیار بالا باشد، در حالی که مینی‌چیلرها قیمت پایین‌تری دارند. اما اگر مقیاس پروژه طوری باشد که نیاز به چندین مینی‌چیلر پیدا کنید، ممکن است از نظر هزینه تفاوت زیادی با یک چیلر بزرگ نکند. هزینه نصب چیلر مرکزی نیز بالاتر است (به خاطر تجهیزات جانبی و کار مهندسی)، ولی هزینه تعمیر و نگهداری سرشکن شده روی کل ظرفیت ممکن است کمتر از نگهداری چند دستگاه کوچک باشد. از نظر هزینه جاری، معمولاً چیلرهای بزرگتر راندمان بهتری ارائه می‌دهند و مصرف برق کمتری به ازای هر تن تبرید دارند
، در حالی که مینی‌چیلر ممکن است مصرف بیشتری داشته باشد مگر اینکه مدل‌های بهینه و اینورتردار انتخاب کنید
به طور خلاصه، مینی چیلر برای ظرفیت‌های پایین و کاربردهای مستقل (ویلا، آپارتمان، مغازه بزرگ، دفتر کوچک) بسیار مناسب و به‌صرفه است. اما برای ساختمان‌های بزرگ و یکپارچه یا پروژه‌های صنعتی، معمولاً از چیلر مرکزی با ظرفیت بالا استفاده می‌شود تا بهره‌وری انرژی و کنترل مرکزی بهتری حاصل گردد. گاهی نیز ترکیبی از هر دو به کار می‌رود (مثلاً در یک مجتمع چند بلوکه، هر بلوک یک مینی‌چیلر اختصاصی داشته باشد اما کل سیستم توسط یک مدیرت مرکزی نظارت شود). در نهایت تصمیم باید با توجه به شرایط پروژه، محاسبات فنی و هزینه‌ای انجام شود.
اشتراک گذاری
