راهنمای انتخاب انکربولت فیشر
راهنمای مقایسه، بررسی و انتخاب انکربولت‌های فیشر
اگر به دنبال بهترین انکربولت ساختمانی برای پروژه خود هستید و میان انواع مختلف انکربولت‌های فیشر سردرگم شده‌اید، نگران نباشید. در این راهنما قصد داریم به زبان ساده و لحن محاوره‌ای، انواع انکربولت (که به رول‌بولت نیز معروف است) را معرفی کنیم، مزایا و معایب هر کدام را بررسی کنیم و نکات فنی مهم در انتخاب و نصب انکربولت فیشر را توضیح دهیم. برند فیشر (Fischer) یکی از معتبرترین تولیدکنندگان انکر در صنعت ساختمان است که محصولاتش به کیفیت بالا و عملکرد قابل اعتماد شهرت دارند. با مطالعه این مطلب جامع، می‌توانید با دید بازتری انکربولت مناسب پروژه خود را انتخاب کنید.
در ادامه ابتدا انواع انکربولت فیشر و کاربردهایشان را معرفی می‌کنیم؛ سپس به مقایسه مزایا و معایب هر نوع می‌پردازیم. یک جدول مقایسه‌ای دقیق ارائه خواهیم داد تا ویژگی‌های فنی، مقاومت باربری، جنس و موارد استفاده مدل‌های مختلف را یک‌جا ببینید. در پایان نیز بخش سؤالات متداول را داریم که به رایج‌ترین پرسش‌ها درباره انتخاب انکر مناسب پاسخ می‌دهد… با ما همراه باشید.
معرفی انواع انکربولت‌های فیشر و کاربردهای آن‌ها
انکربولت‌های فیشر در انواع مکانیکی و شیمیایی تولید می‌شوند. هر کدام از این انواع شامل مدل‌های مختلفی هستند که برای کاربردها و شرایط خاصی طراحی شده‌اند. در این بخش، مهم‌ترین مدل‌های انکربولت فیشر را معرفی کرده و کاربردها و نکات فنی هر کدام را بیان می‌کنیم.
انکربولت مکانیکی فیشر مدل FAZ II – انتخابی برای بارهای سنگین و بتن ترک‌دار
انکر بولت فیشر FAZ II یک انکر مکانیکی از نوع گوه‌ای (Expansion Bolt) است که برای بالاترین سطح نیازهای مهندسی طراحی شده است. این انکر تحمل بار بسیار زیادی دارد و به‌طور ویژه برای استفاده در بتن‌های ترک‌دار و شرایط باربری سنگین (حتی لرزه‌ای) مناسب است. FAZ II هنگام نصب، با سفت شدن مهره، گیره انبساطی خود را درون بتن باز می‌کند و اتصال محکمی ایجاد می‌شود. طراحی گیره‌ی انبساطی آن به گونه‌ای است که بار را به شکلی ایمن به بتن منتقل کرده و اجازه می‌دهد با حداقل فاصله از لبه بتن و فاصله‌ی محور به محور کوچک هم قابل استفاده باشد. به عبارت دیگر، انکربولت FAZ II انتخابی عالی برای سازه‌های سنگین در بتن ترک‌دار، مناطق لرزه‌خیز و شرایط سخت مهندسی است.
نکات فنی و کاربرد:
این انکر در قطرها و طول‌های متنوعی عرضه می‌شود و دارای تاییدیه‌های بین‌المللی (ETA Option 1) برای بتن ترک‌دار است. جنس بدنه آن معمولاً فولادی با روکش گالوانیزه است و همچنین در گریدهای استیل ضدزنگ (A4) برای محیط‌های خورنده تولید می‌شود. از FAZ II در اتصال صفحه‌های پایه‌ی ستون‌ها، بیس‌پلیت‌های سازه‌های فولادی، نصب ماشین‌آلات سنگین، ریل‌ها و دیگر مواردی که نیاز به اتصال بسیار مستحکم به بتن دارند، استفاده می‌شود. قابلیت نصب به صورت پیش‌نصب، عبوری و حتی فاصله‌دار (Stand-off) را دارد که انعطاف‌پذیری آن را افزایش می‌دهد
مزایا برجسته:
تحمل بار بسیار بالا، مناسب برای بتن ترک‌دار، دارای تأییدیه لرزه‌ای و آتش‌سوزی، امکان نصب در عمق‌های کاشت مختلف.
محدودیت‌ها:
نسبت به سایر مدل‌ها قیمت بالاتری دارد؛ برای بتن‌های بدون ترک هم قابل استفاده است ولی اگر صرفاً بتن غیرترک‌دار باشد، مدل اقتصادی‌تر FBN II می‌تواند کافی باشد.
انکربولت مکانیکی فیشر مدل FBN II – اقتصادی و پرقدرت برای بتن غیرترک‌دار
انکر بولت فیشر FBN II یک انکربولت مکانیکی انبساطی است که به عنوان گزینه‌ای اقتصادی برای کاربردهای سنگین در بتن غیرترک‌دار شناخته می‌شود. این انکر به گونه‌ای طراحی شده که در عمق مهاری استاندارد، حداکثر ظرفیت باربری خود را ارائه دهد؛ به این معنا که با تعداد کمتری انکر می‌توان همان بار را مهار کرد و نیاز به صفحه‌پایه (پلیت) بزرگ کاهش می‌یابد. همچنین FBN II امکان نصب در دو عمق مختلف را دارد: عمق استاندارد برای حداکثر استحکام، و عمق کاشت کمتر برای صرفه‌جویی در زمان حفاری در مواردی که بار کمتری نیاز است. وجود طول رزوه بلند در این مدل باعث می‌شود که برای نصب فاصله‌دار (مثلاً فاصله بین قطعه و بتن با واشر اضافه) نیز مناسب باشد و خطاهای احتمالی در ضخامت قطعه کار را جبران کند.
نکات فنی و کاربرد:
انکربولت FBN II عمدتاً از فولاد گالوانیزه ساخته می‌شود و برای استفاده در بتن غیر ترک‌خورده طراحی شده است (در بتن ترک‌دار کاربرد کامل آن وابسته به تاییدیه‌ها و شرایط ایمنی است). این مدل تأییدیه Option 1 (برای بتن ترک‌دار) ندارد، بنابراین برای کاربردهای سازه‌ای در بتن ترک‌دار توصیه نمی‌شود؛ اما در بتن سالم و فشرده عملکردی بسیار عالی دارد. کاربردهای رایج FBN II شامل نصب صفحه‌های پایه سازه‌های فلزی، بیس‌پلیت‌ها، بولت‌دار کردن تجهیزات صنعتی، نصب قلاب‌ها و ساپورت‌ها در پروژه‌های ساختمانی است. در مواردی که نیاز به انکر قیمت مناسب ولی قدرتمند باشد – مثلاً نصب سازه‌های غیرحساس به زلزله یا در ساختمان‌های معمولی – FBN II گزینه ایده‌آلی است.
مزایا برجسته:
قیمت مناسب‌تر نسبت به مدل‌های رده‌بالا، نصب آسان (چند ضربه چکش و سفت کردن مهره) و ارائه باربری عالی در عمق کاشت استاندارد، امکان کاشت در دو عمق متفاوت برای انعطاف بیشتر.
محدودیت‌ها:
مناسب برای بتن ترک‌دار نیست مگر در شرایط محدود؛ عدم داشتن تاییدیه رسمی برای کاربردهای ترک‌دار یا لرزه‌ای؛ در صورت نیاز به ایمنی بالا در شرایط زلزله باید به سراغ FAZ II یا انکر شیمیایی رفت.
انکربولت مکانیکی فیشر مدل FWA – گزینه‌ای برای کاربردهای عمومی‌تر
انکر بولت فیشر FWA یک انکربولت مکانیکی انبساطی دیگر از فیشر است که به عنوان راه‌حلی اقتصادی و ساده برای کاربردهای عمومی در بتن‌های بدون ترک ارائه شده است. مهم‌ترین ویژگی FWA این است که تاییدیه فنی (ETA) خاصی برای بارهای سنگین یا کاربرد در بتن ترک‌دار ندارد و بنابراین بیشتر در مواردی به کار می‌رود که نیاز به گواهی‌نامه رسمی نیست.
این انکر در دو نوع فولاد گالوانیزه و گالوانیزه گرم (برای مقاومت بهتر در برابر زنگ‌زدگی) عرضه می‌شود. طراحی FWA به گونه‌ای است که مانند مدل‌های دیگر، با دو عمق کاشت مختلف قابل نصب است: عمق استاندارد برای باربری بیشتر، و عمق کمتر برای صرفه‌جویی در زمان نصب
نکات فنی و کاربرد:
انکربولت FWA برای بتن بدون ترک در پروژه‌های معمولی ساختمان مناسب است؛ مثلاً نصب صفحات فلزی سبک‌تر، ساپورت تأسیساتی، چهارچوب‌ها، تجهیزات غیرسازه‌ای و مواردی که بار وارده خیلی سنگین و حساس نیست. با استفاده از این انکر می‌توان زمان نصب را کاهش داد و هزینه کمتری نسبت به انکرهای دارای تاییدیه متحمل شد. البته باید توجه داشت در پروژه‌های مهم سازه‌ای که ایمنی بالایی نیاز است (مثل اتصالات اصلی ساختمان یا مناطق با اهمیت زیاد)، استفاده از FWA توصیه نمی‌شود و بهتر است از مدل‌های دارای تاییدیه بهره برد.
مزایا برجسته:
بسیار مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی، مناسب برای انبوه‌سازی و مواردی که تاییدیه لازم نیست، نصب سریع به دلیل عمق حفاری کمتر در صورت استفاده از کاشت کوتاه‌تر، موجود در انواع فولاد برای شرایط محیطی مختلف.
محدودیت‌ها:
عدم داشتن تاییدیه‌های رسمی باربری؛ عدم مناسب بودن برای بتن ترک‌دار یا کاربردهای لرزه‌ای؛ ظرفیت باربری پایین‌تر نسبت به مدل‌های FAZ II و FBN II (متناسب با نداشتن تاییدیه).
انکربولت شیمیایی فیشر (چسب کاشت بولت FIS) – حداکثر انعطاف در کاشت میلگرد و بولت
انکرهای شیمیایی فیشر که معمولاً با نام چسب کاشت بولت فیشر یا رزین FIS شناخته می‌شوند، رویکردی متفاوت نسبت به انکرهای مکانیکی دارند. در این سیستم‌ها، به جای انبساط مکانیکی، از چسب‌های ویژه شیمیایی برای مهار میلگرد یا بولت در داخل بتن یا مصالح بنایی استفاده می‌شود. فیشر چندین مدل چسب کاشت دارد (مانند FIS V, FIS EM, FIS SB و …)، اما به طور کلی همه‌ی آن‌ها عملکرد مشابهی دارند: ابتدا یک چسب دو جزئی (رزین + سخت‌کننده) داخل سوراخ تزریق می‌شود، سپس میلگرد یا پیچ‌تمام‌رزوه مخصوص داخل آن قرار می‌گیرد. پس از زمان گیرش چسب، اتصال ایجاد شده بسیار قوی و پایدار است.
نکات فنی و کاربرد:
انکر شیمیایی فیشر FIS یک سیستم همه‌کاره و پرقدرت برای مهار در انواع مصالح است. بسیاری از چسب‌های فیشر دارای تاییدیه برای بتن ترک‌دار و غیرترک‌دار هستند و همچنین تنها گزینه‌ی مناسب برای مصالح سوراخ‌دار (آجر سوراخ‌دار، بلوک) یا مصالح بنایی محسوب می‌شوند. به عنوان مثال FIS V یک چسب وینیل‌استر همه‌کاره است که برای بتن ترک‌دار/غیرترک‌دار و آجرکاری تاییدیه دارد.
این انکرهای شیمیایی به شما اجازه می‌دهند حتی در فاصله نزدیک لبه بتن یا با فواصل مرکز به مرکز کم، بولت‌ها را کاشت کنید چرا که فاقد نیروی انبساطی مخرب هستند. همچنین برای کاشت آرماتور پس از ساخت (اضافه کردن میلگرد به سازه موجود) تنها راه استاندارد استفاده از چسب‌های کاشت میلگرد است. در پروژه‌های مقاوم‌سازی سازه، نصب پایه ماشین‌آلات سنگین بدون تنش، یا کاشت صفحه‌ها در دیوارهای آجری، انکر شیمیایی بهترین انتخاب است.
مزایا برجسته:
توان باربری بسیار بالا (بسته به قطر و عمق کاشت میلگرد)، قابل استفاده در بتن ترک‌دار، آجر و سنگ، بدون اعمال تنش انبساطی (مناسب برای لبه‌های بتن)، امکان کاشت گروهی بولت‌ها با فاصله کم از هم، مقاومت عالی در برابر لرزش و بار دینامیکی (با رزین مناسب)، آب‌بندی و جلوگیری از خوردگی میلگرد به دلیل محصور شدن در رزین.
محدودیت‌ها: نیاز به زمان گیرش – پس از نصب باید مدتی صبر کرد تا چسب سخت شود و طی این زمان نباید بارگذاری شود؛ حساسیت به دما – در هوای سرد زمان گیرش طولانی و در هوای بسیار گرم کار با چسب دشوار است (البته مدل‌های مختلف برای شرایط متفاوت طراحی شده‌اند)؛ هزینه‌ی بالاتر برای هر اتصال (تهیه کارتریج چسب و نازل)، نیاز به تجهیزات تزریق (گان تزریق) و دقت بالا در اجرای مراحل (سوراخکاری تمیز، پاکسازی گرد و غبار و تزریق صحیح).
نکته: علاوه بر مدل‌های فوق، فیشر انوع دیگری از اتصالات مهار نیز دارد؛ مانند انکرهای پلاستیکی (رول‌پلاگ‌ها) برای پیچ کردن اجسام سبک به دیوارهای بنایی یا انکرهای رزوه‌داخل (Drop-in) که داخل بتن کاشته شده و برای نصب مهره یا پیچ از داخل رزوه آن استفاده می‌شود. اما کاربرد این موارد بیشتر برای بارهای سبک (در مورد پلاستیکی) یا نصب تاسیسات سقفی خاص (در مورد رزوه‌داخل) است. تمرکز ما در این مقاله بر انکربولت‌های اصلی بود که در صنعت ساختمان برای اتصالات سنگین به‌کار می‌روند.
مقایسه مزایا و معایب انکربولت‌های مکانیکی و شیمیایی فیشر
حال که با انواع انکربولت‌های فیشر آشنا شدیم، بد نیست مزایا و معایب هر دسته (مکانیکی و شیمیایی) را به طور خلاصه مقایسه کنیم. دانستن این نکات به تصمیم‌گیری بهتر برای انتخاب انکربولت مناسب کمک می‌کند:
1.انکربولت‌های مکانیکی – مزایا و معایب
مزایا:
نصب سریع و بارگذاری فوری:
انکرهای مکانیکی پس از نصب بلافاصله آماده تحمل بار هستند و نیازی به انتظار نیست. به محض محکم کردن مهره یا پیچ، اتصال برقرار شده و می‌توانید بار را اعمال کنید.
سهولت و سادگی استفاده:
مراحل نصب معمولاً ساده است – سوراخ کردن، کوبیدن انکر و سفت کردن. نیاز به تجهیزات خاص (جز دریل و آچار) ندارند. برای تعداد زیاد اتصال، سرعت اجرای بالایی فراهم می‌کنند.
هزینه کمتر:
به طور کلی رول‌بولت‌های مکانیکی (خصوصاً مدل‌های اقتصادی مثل FBN II و FWA) قیمت پایین‌تری نسبت به سیستم‌های چسب دارند و از نظر هزینه به‌صرفه‌ترند. همچنین انبارداری آن‌ها ساده‌تر بوده و تاریخ انقضا مانند چسب ندارند.
تنوع در جنس و پوشش:
فیشر انکرهای مکانیکی را در جنس‌های متنوع (فولاد معمولی، گالوانیزه سرد و گرم، استنلس استیل ضدزنگ و حتی فولادهای بسیار مقاوم در برابر خوردگی) تولید می‌کند. این به معنای امکان انتخاب انکر مناسب برای شرایط محیطی (خشک، مرطوب، خورنده) است.
معایب:
اعمال تنش به بتن:
عملکرد انکر مکانیکی بر پایه انبساط است؛ یعنی با فشار به جداره سوراخ، مهار حاصل می‌شود. این ویژگی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند: باید فاصله کافی از لبه بتن و فاصله بین انکرها رعایت شود تا ترک ایجاد نشود. در بتن‌های ضعیف یا ترک‌خورده، استفاده از انکر مکانیکی ممکن است ایمن نباشد (مگر مدل‌های ویژه ترک‌دار مثل FAZ II).
کاهش عملکرد در بتن ترک‌دار:
در صورتی که بعد از نصب، بتن ترک بخورد یا از ابتدا ترک داشته باشد، ظرفیت باربری رول‌بولت مکانیکی به شدت کاهش می‌یابد مگر آنکه انکر مخصوص ترک‌دار باشد. بنابراین برای مناطق لرزه‌خیز یا بتن‌های تحت تنش، همیشه باید دقت شود که مدل مناسب (مانند FAZ II) انتخاب گردد.
عدم کاربرد در مصالح سوراخ‌دار یا بنایی:
رول‌بولت‌های مکانیکی فقط در مصالح پایه سخت و توپر (مانند بتن یا سنگ天然) کارایی دارند. استفاده از آن‌ها در آجرهای سوراخ‌دار، بلوک سفالی یا دیوارهای ساخته‌شده با مصالح سبک امکان‌پذیر نیست، چون انبساطشان آن مصالح را تخریب می‌کند. برای این موارد باید سراغ انکر شیمیایی یا رول‌پلاگ‌های خاص رفت.
نیاز به ابزار کوبشی:
نصب اغلب انکرهای مکانیکی مستلزم ضربه زدن با چکش است. این کار در محیط‌های دشوار (مثلاً فضای خیلی محدود یا بالای نردبان) می‌تواند سخت باشد. همچنین کوبش غیردقیق یا بیش از حد می‌تواند به انکر یا بتن صدمه بزند.
احتمال زنگ‌زدگی در بلندمدت:
اگر از انکر با پوشش مناسب استفاده نشود (مثلاً انکر فولادی ساده در محیط مرطوب)، امکان زنگ‌زدگی وجود دارد. البته این مورد با انتخاب جنس صحیح (گالوانیزه یا استیل) قابل پیشگیری است.
2.انکربولت‌های شیمیایی – مزایا و معایب
مزایا:
بدون تنش انبساطی:
بزرگ‌ترین مزیت انکرهای شیمیایی، اعمال نکردن تنش جانبی به بتن است. رزین تزریق‌شده به آرامی سخت می‌شود و تمام بار را به شکل اصطکاکی-چسبندگی منتقل می‌کند، بدون آنکه فشار از داخل به دیواره سوراخ وارد کند. بنابراین در فواصل نزدیک به لبه بتن یا بین چند انکر، خطر ترک خوردن وجود ندارد.
قابل استفاده در انواع مصالح:
بر خلاف رول‌بولت مکانیکی که محدود به بتن بود، انکر شیمیایی را می‌توان در آجر، بلوک، سنگ و بتن به کار برد. حتی در مصالح توخالی با استفاده از غلاف‌های توری مخصوص، رزین فضای خالی را پر کرده و اتصال قوی ایجاد می‌کند. این انعطاف در نوع مصالح، دامنه کاربرد انکرهای شیمیایی را بسیار وسیع کرده است.
مناسب برای بتن ترک‌دار و لرزه‌ای:
چسب‌های باکیفیت فیشر (مثل FIS EM و FIS V Plus) دارای تاییدیه برای کاربرد در بتن ترک‌دار و حتی عملکرد مناسب در بارهای لرزه‌ای هستند. در نتیجه برای پروژه‌های با اهمیت بالا، انکر شیمیایی انتخاب مطمئنی است.
ظرفیت باربری و عمق کاشت قابل تنظیم: شما می‌توانید با انتخاب قطر میلگرد و عمق سوراخ، میزان باربری اتصال را تا حدود زیادی خودتان تعیین کنید. هر چه میلگرد قطورتر و عمق کاشت بیشتر باشد، بار بیشتری تحمل می‌شود. این یعنی در انکر شیمیایی، یک سایز مشخص وجود ندارد بلکه بسته به نیاز پروژه می‌توان کاشت را طراحی کرد. بسیاری از چسب‌های فیشر باربری‌های فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهند (مثلاً رزین‌های خاص تا 45% باربری بیشتر در بتن نسبت به فرمول‌های قدیمی‌تر
کاربردهای ویژه:
برای کاشت آرماتور در سازه‌های بتنی (جهت توسعه سازه)، هیچ جایگزینی جز انکر شیمیایی وجود ندارد. همچنین در نصب صفحات پایه بر روی سقف یا دیوار (وضعیت‌های بالاسری یا قائم)، استفاده از چسب امکان اجرای اتصال را فراهم می‌کند، در حالی که رول‌بولت ممکن است به خاطر جاذبه بیرون بیفتد مگر با تمهیدات خاص.
معایب:
نیاز به زمان گیرش و شرایط محیطی مناسب:
پس از تزریق چسب و جایگذاری میلگرد، باید منتظر خشک‌شدن رزین بمانید که بسته به محصول و دمای محیط از چند دقیقه تا چند ساعت متغیر است. در این مدت نمی‌توان قطعه را بارگذاری کرد. بنابراین در مواردی که باید سریع بار وارد شود، مشکل‌ساز است. همچنین دمای محیط تأثیر زیادی دارد؛ هوای سرد روند سخت شدن را کند می‌کند و ممکن است در دماهای زیر صفر برخی چسب‌ها عمل نکنند.
اجرای دشوارتر و نیاز به دقت بالا:
نصب انکر شیمیایی مراحل بیشتری دارد: سوراخکاری، پاکسازی کامل گرد و غبار داخل سوراخ، تزریق چسب به میزان کافی، قرار دادن صحیح بولت و مهار آن تا پایان گیرش. هر گونه سهل‌انگاری (مثل تمیز نکردن سوراخ یا مخلوط نشدن درست چسب) می‌تواند اتصال را تضعیف کند. بنابراین نیاز به دقت و آموزش دارد. همچنین برای تزریق باید تفنگ مخصوص و نازل‌های یک‌بار مصرف داشته باشید.
هزینه بیشتر و محدودیت انقضا:
چسب‌های کاشت معمولاً قیمت قابل توجهی دارند و هر کارتریج تعداد محدودی انکر را جواب می‌دهد. اگر پروژه کوچکی داشته باشید، ممکن است بخش زیادی از چسب هدر برود. ضمن اینکه این مواد تاریخ انقضا دارند و در صورت انقضای تاریخ یا باز ماندن طولانی، فاسد می‌شوند. نگهداری آن‌ها نیز نیازمند دوری از حرارت شدید است.
عدم امکان جابه‌جایی پس از گیرش:
وقتی یک انکر شیمیایی را کاشتید و رزین سفت شد، دیگر مثل رول‌بولت مکانیکی قابل بازکردن یا درآوردن نیست (حداقل به سادگی امکان‌پذیر نیست). باید آن را برید یا با تخریب بتن خارج کرد. این می‌تواند در مواردی که احتمال تغییر محل اتصال وجود دارد یک عیب محسوب شود. در مقابل، رول‌بولت مکانیکی را می‌توان با باز کردن مهره خارج یا تعویض کرد.
در مجموع، انکرهای مکانیکی برای بسیاری از اتصالات رایج و فوری گزینه ایده‌آلی هستند، در حالی که انکرهای شیمیایی برای موارد خاص‌تر یا بارهای بسیار سنگین و شرایط بحرانی کارایی بی‌نظیری دارند. به طور معمول، متخصصین صنعت ساختمان بسته به نیاز پروژه از هر دو نوع استفاده می‌کنند. در بخش بعد، به‌صورت خلاصه یک جدول مقایسه ارائه می‌کنیم تا تفاوت‌ها و ویژگی‌های کلیدی مدل‌های فیشر را کنار هم ببینید.
جدول مقایسه فنی انکربولت‌های فیشر
در جدول زیر، مشخصات فنی و کاربردی مهم چند مدل پرکاربرد انکربولت فیشر را مقایسه کرده‌ایم. این راهنمای مقایسه انکربولت فیشر به شما دید سریعی از تفاوت‌ها می‌دهد:
| مدل انکربولت فیشر | نوع انکر | جنس (متریال) | مقاومت باربری (تقریبی) | موارد استفاده اصلی |
|---|---|---|---|---|
| FAZ II | مکانیکی (انبساطی گوه‌ای) | فولاد سخت با پوشش گالوانیزه؛ استیل ضدزنگ A4 و C | بسیار بالا – مخصوص بارهای سنگین در بتن ترک‌دار | بتن ترک‌دار و غیرترک‌دار؛ سازه‌های فولادی سنگین، بیس‌پلیت‌ها؛ مناسب مناطق لرزه‌خیز و بارهای دینامیکی |
| FBN II | مکانیکی (انبساطی گوه‌ای) | فولاد گالوانیزه (استاندارد) | بالا – حداکثر ظرفیت در عمق استاندارد ؛ اقتصادی | بتن غیرترک‌دار؛ اتصالات سازه‌ای معمولی، صفحه‌پایه‌ها، تجهیزات متوسط تا سنگین در ساختمان‌های متعارف |
| FWA | مکانیکی (انبساطی معمولی) | فولاد گالوانیزه؛ گالوانیزه گرم | متوسط – کافی برای بارهای عادی (بدون تاییدیه رسمی) | کاربردهای عمومی در بتن سالم؛ نصب‌های غیرسازه‌ای یا موقتی؛ مواردی که به تأییدیه مقاومت نیاز نیست |
| FIS (چسب کاشت) | شیمیایی (رزین دو جزئی) | رزین تزریقی + میلگرد فولادی (گرید 5.8، 8.8 یا بالاتر) | بسیار بالا – وابسته به قطر و عمق کاشت (تا حد میل‌گردهای کاشته‌شده) | بتن ترک‌دار/غیرترک‌دار، مصالح بنایی (آجر، سنگ) ؛ کاشت آرماتور و انکر در پروژه‌های مقاوم‌سازی و نصب تجهیزات سنگین بدون تنش |
توضیح: ظرفیت باربری دقیق هر انکر بولت به سایز (قطر و طول) آن و شرایط نصب (عمق کاشت، کیفیت بتن و … ) وابسته است. عبارت‌های کیفی بالا صرفاً جهت مقایسه نسبی ارائه شده‌اند. برای اطلاعات دقیق‌تر به کاتالوگ فنی فیشر مراجعه کنید.
سوالات متداول درباره انتخاب انکربولت مناسب
در ادامه به چند پرسش رایج که ممکن است برای شما نیز پیش بیاید پاسخ می‌دهیم. این سوالات متداول خلاصه‌ای از نکات گفته‌شده و تکمیل‌کننده آن‌ها هستند:
انکربولت مکانیکی بهتر است یا شیمیایی؟
انتخاب بین انکر مکانیکی و شیمیایی بستگی به شرایط پروژه دارد. انکربولت‌های مکانیکی برای اکثر کاربردهای معمولی عالی هستند چون نصب سریعی دارند و بلافاصله بار را نگه می‌دارند. اگر سازه شما بتن سالم و بدون ترک دارد و می‌خواهید اتصالات را سریع انجام دهید، رول‌بولت مکانیکی (مثلاً FBN II یا FAZ II) گزینه مناسبی است. اما انکربولت‌های شیمیایی در شرایط خاص برتری دارند: وقتی بتن ترک‌دار باشد یا بخواهید در نزدیکی لبه بتن بولت بگذارید، یا در مصالحی مثل آجر و سنگ کار کنید، چسب کاشت فیشر عملکرد بهتری خواهد داشت.
همچنین برای بارهای فوق‌العاده سنگین یا کاشت آرماتور، انکر شیمیایی انتخاب مطمئن‌تری است. خلاصه اینکه اگر سرعت و سهولت برایتان مهم‌تر است و محدودیت ترک و لبه ندارید، مکانیکی؛ ولی اگر شرایط پیچیده‌تر است یا ایمنی حداکثر مدنظر باشد، شیمیایی را در نظر بگیرید.
هنگام انتخاب انکربولت به چه نکاتی توجه کنم؟
چند عامل کلیدی را مد نظر قرار دهید: نوع سطح پایه (بتن ترک‌دار یا غیرترک‌دار، آجر، سنگ)، میزان بار و نوع نیرو (ثابت، لرزه‌ای، کششی یا برشی)، شرایط محیطی (رطوبت، خورندگی – که تعیین‌کننده جنس انکر مثل گالوانیزه یا استیل است)، و فاصله از لبه‌ها یا انکرهای دیگر.
اگر سطح پایه بتن ترک‌دار یا در معرض لرزش است، حتماً از انکری استفاده کنید که تاییدیه ترک‌دار دارد (مثلاً FAZ II یا چسب FIS). برای بارهای سبک در دیوارهای داخلی شاید حتی یک رول‌پلاگ پلاستیکی کافی باشد، در حالی که برای بارهای سنگین به انکر فولادی نیاز دارید. ضخامت قطعه‌ای که می‌خواهید مهار کنید نیز مهم است – باید طول انکربولت مناسب با ضخامت قطعه و عمق کاشت انتخاب شود. به طور خلاصه: نوع سطح، نوع بار، شرایط محیط و ابعاد اتصال چهار فاکتور اصلی در انتخاب انکربولت هستند.
کدام انکربولت فیشر برای بتن ترک‌دار یا مناطق زلزله‌خیز مناسب است؟
برای بتن ترک‌دار یا نواحی که امکان ایجاد ترک تحت بار وجود دارد (مثل مناطق با خطر زلزله)، باید از انکری استفاده کنید که در شرایط ترک نیز عملکرد قابل قبولی داشته باشد. پیشنهاد اصلی فیشر FAZ II است که مخصوص بتن ترک‌دار طراحی شده و تاییدیه لرزه‌ای دارد. این مدل در تست‌های زلزله و آتش‌سوزی عملکرد خوبی نشان داده است و انتخاب اول برای اتصالات حیاتی در سازه‌های بتنی ترک‌دار است.
گزینه دیگر انکر شیمیایی FIS (مثلاً FIS V یا FIS EM) است؛ چسب‌های کاشت مرغوب فیشر نیز تاییدیه استفاده در بتن ترک‌دار و حتی عملکرد لرزه‌ای را دارند و می‌توانند بارهای بسیار سنگینی را تحمل کنند. بنابراین در پروژه‌های مهم (مثل نصب صفحات ستون، بیس‌پلیت‌ها، بولت‌های الحاقی در ساختمان‌های بلندمرتبه یا تأسیسات صنعتی سنگین)، یکی از این دو را انتخاب کنید. انکرهای مکانیکی معمولی (مانند FBN II یا FWA) برای بتن ترک‌دار توصیه نمی‌شوند، چون با باز شدن ترک، گیرایی خود را از دست می‌دهند.
آیا می‌توان از انکرهای فیشر در آجر یا مصالح بنایی استفاده کرد؟
بله، اما نه همه مدل‌ها. رول‌بولت‌های مکانیکی فلزی (FAZ II, FBN II, FWA) برای آجر و بلوک مناسب نیستند چون با انبساط خود ممکن است آجر را بشکنند یا به خوبی گیر نکنند. در عوض فیشر محصولات مخصوص این شرایط دارد: یکی انکرهای پلاستیکی (رول‌پلاگ) سایز بزرگ (مانند فیشر SX یا UX) که برای پیچ کردن در آجر و بلوک طراحی شده‌اند. دیگری و بهترین راه، چسب‌های کاشت شیمیایی است. با انکر شیمیایی فیشر می‌توانید در آجرهای سوراخ‌دار یا مصالح بنایی هم اتصال محکمی ایجاد کنید.
روش کار به این صورت است که اغلب از یک غلاف توری درون حفره آجر استفاده می‌شود، رزین داخل آن تزریق شده و سپس میلگرد قرار داده می‌شود. رزین فضاهای خالی آجر را پر کرده و پس از سخت شدن، یک مهار کششی قوی به وجود می‌آورد. بنابراین برای دیوارهای آجری یا بلوکی، حتماً به سراغ چسب کاشت یا رول‌پلاگ‌های پلاستیکی مخصوص بروید و از رول‌بولت مکانیکی استفاده نکنید.
مراحل نصب انکربولت فیشر چیست؟
نصب انکربولت مکانیکی:
ابتدا با مته مناسب (برابر قطر انکر) در محل مورد نظر سوراخکاری کنید. عمق سوراخ باید کمی بیشتر از طول قسمت کاشت انکر باشد (چند میلی‌متر اضافه برای فضای گرد و غبار و انتهای انکر). پس از سوراخکاری، گرد و غبار داخل سوراخ را کاملاً تمیز کنید؛
می‌توانید از پمپ هوا یا بلوور دستی و برس استفاده کنید تا دیواره سوراخ عاری از خاک شود. سپس انکربولت را (که معمولاً به صورت یک مجموعه پیچ و غلاف است) داخل سوراخ قرار دهید و با چکش چند ضربه بزنید تا کاملاً ته سوراخ بنشیند.
حال مهره را با آچار سفت کنید. با سفت شدن مهره، گیره انبساطی داخل بتن باز شده و انکر محکم می‌شود. توجه کنید میزان سفت کردن باید مطابق توصیه سازنده (گشتاور مشخص) باشد تا انبساط به اندازه کافی صورت گیرد. پس از آن قطعه‌ی موردنظر شما توسط همین مهره روی انکر بسته می‌شود. به این روش نصب از طریق قطعه (push-through) هم می‌گویند، چون می‌توان ابتدا قطعه را در جای خود گذاشت و انکر را از داخل سوراخ قطعه به بتن کوبید. در نهایت با محکم کردن انکر، قطعه مهار می‌شود.
نصب انکربولت شیمیایی:
برای کاشت شیمیایی، ابتدا سوراخ را با قطر و عمق طراحی‌شده در بتن یا آجر ایجاد کنید. تمیزکاری این سوراخ بسیار حیاتی است؛ چندین بار دمیدن هوا و برس کشیدن انجام دهید تا هیچ پودری نماند. سپس کارتریج چسب فیشر را در گان قرار دهید و اولین خرج چسب را (به اندازه‌ای که مخلوط یکنواخت خارج شود) دور بریزید. نازل را ته سوراخ برده و شروع به تزریق رزین کنید.
نازل را به‌تدریج بیرون بکشید تا سوراخ تقریباً دو سوم حجمش از رزین پر شود. حال سریعاً میلگرد یا انکر بولت رزوه‌دار را با حرکت چرخشی داخل سوراخ فشار دهید تا به انتها برسد. مقداری چسب اضافه ممکن است از دهانه سوراخ خارج شود که نشانه پر بودن آن است (آن را پاک کنید). بسته به نوع چسب، صبر کنید تا زمان گیرش سپری شود (مثلاً 15 دقیقه تا چند ساعت).
پس از سخت شدن رزین، می‌توانید مهره را ببندید و قطعه را نصب کنید. اکنون اتصال آمادگی تحمل بار را دارد. همیشه دستورالعمل زمان خشک‌شدن و دمای مناسب که روی کارتریج چسب ذکر شده را رعایت کنید.
اشتراک گذاری
