کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌ دار

جدول سایزهای استاندارد کانال فلکسیبل فایبرگلاس

کانال‌های فلکسیبل روکش فایبرگلاس در قطرهای متنوعی تولید می‌شوند تا پاسخ‌گوی نیاز سیستم‌های مختلف باشند. قطر این کانال‌ها را معمولاً بر حسب اینچ بیان می‌کنند. رایج‌ترین سایزهای استاندارد بین 4 تا 20 اینچ هستند​

. جدول زیر سایزهای معمول را به اینچ و تقریب معادل آن به سانتی‌متر نشان می‌دهد:
سایز کانال (اینچ) قطر تقریبی (سانتی‌متر)
4″ 10 cm
5″ 12.5 cm
6″ 15 cm
7″ 17.5 cm
8″ 20 cm
9″ 22.5 cm (تقریبی)
10″ 25 cm
12″ 30 cm
14″ 35 cm
16″ 40 cm
18″ 45 cm
20″ 50 cm

همان‌طور که دیده می‌شود قطر ۴ اینچ (~۱۰ سانت) کوچک‌ترین سایز رایج و ۲۰ اینچ (~۵۰ سانت) از بزرگ‌ترین سایزهای تولیدی این کانال است. سایزهای ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ اینچ پرمصرف‌ترین اقطار در پروژه‌های تهویه مطبوع محسوب می‌شوند (مثلاً برای اتصال به دهانه فن‌کوئل‌ها و داكت اسپلیت‌ها)​

. البته بسته به سفارش مشتری و کاربرد مدنظر، امکان تولید در قطرهای دیگر (یا برخی سایزهای غیراستاندارد میان این اعداد) نیز توسط برخی سازندگان وجود دارد، اما سایزهای فوق متداول‌تر هستند. طول هر شاخه همان‌طور که اشاره شد معمولاً ۶ متر است و در صورت نیاز به طول بلندتر می‌توان چند شاخه را به هم متصل کرد.
کاربردهای کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌دار

به دلیل ترکیب منحصر‌به‌فردی از انعطاف‌پذیری، عایق بودن و مقاومت بالا، کانال فلکسیبل روکش فایبرگلاس در طیف وسیعی از کاربردها و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این بخش به مهم‌ترین زمینه‌های کاربرد این محصول اشاره می‌کنیم:

سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمان (HVAC): یکی از اصلی‌ترین موارد مصرف این کانال‌ها در تهویه مطبوع ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری است. از کانال فلکسیبل برای انتقال هوا بین واحد داخلی (هواساز، فن‌کوئل، داکت‌اسپلیت) و دریچه‌های توزیع هوا در اتاق‌ها استفاده می‌شود​
. انعطاف‌پذیری بالای آن اجازه می‌دهد در سقف‌های کاذب و فضاهای تنگ به‌راحتی کانال‌کشی انجام شود، جایی که کانال‌های صلب (چهارگوش یا گرد گالوانیزه) جا نمی‌شوند. همچنین در کانال‌کشی کولر آبی یا سیستم‌های سرمایش و گرمایش مرکزی نیز می‌توان از فلکسیبل فایبرگلاس عایق‌دار بهره برد تا از اتلاف انرژی در مسیر کانال جلوگیری شود.
صنعت ساختمان و معماری داخلی: پیمانکاران تأسیسات به خاطر نصب آسان و سرعت اجرای بالای کانال فلکسیبل، در بسیاری از پروژه‌های نوسازی ساختمان یا تغییر دکوراسیون از این نوع لوله‌های خرطومی استفاده می‌کنند​
. مثلا برای انتقال هوا بین اتاق‌ها، یا تهویه سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه‌ها (هود و هواکش) کانال فلکسیبل گزینه‌ای ایده‌آل است، چون می‌توان آن را از داخل دیوارها، سقف یا کف عبور داد. در سالن‌های بزرگ نمایشگاه، مجتمع‌های تجاری و فضاهای عمومی نیز جهت رساندن هوا به نقاط مختلف سالن، این کانال‌ها به‌کار گرفته می‌شوند.
صنایع صنعتی و کارخانجات: در محیط‌های صنعتی که هوا حاوی ذرات گردوغبار، بخارات شیمیایی یا دود است، کانال فلکسیبل فایبرگلاس به عنوان مجرای مکش و تخلیه هوا عملکرد خوبی دارد​
. برای نمونه، در کارخانه‌های چوب‌بری جهت مکش خاک‌اره و گرد چوب از این کانال استفاده می‌شود یا در کارگاه‌های جوشکاری و تراشکاری برای مکش دود و گازهای مضر به کار می‌رود. مقاومت خوب در برابر مواد شیمیایی باعث شده در برخی کارخانه‌های شیمیایی و آزمایشگاه‌ها نیز جهت انتقال بخارات خورنده از فلکسیبل با روکش فایبرگلاس استفاده شود​
. از دیگر کاربردهای صنعتی می‌توان به معادن زیرزمینی (تهویه تونل‌ها)، سالن‌های رنگ‌آمیزی و پالایشگاه‌ها اشاره کرد که نیاز به انعطاف و مقاومت حرارتی بالا در کانال هوا دارند.
صنایع خودروسازی و حمل‌ونقل: یکی از موارد کاربرد این کانال‌ها در صنایع خودروسازی است. در خطوط تولید خودرو برای تهویه بخش‌های مختلف (مانند اتاق رنگ، سالن مونتاژ و تست موتور) از کانال‌های فلکسیبل استفاده می‌شود. زیرا این کانال‌ها سبک بوده و به‌راحتی می‌توان مسیرشان را تغییر داد یا آویزان کرد. همچنین در برخی خودروهای سنگین یا سیستم‌های متحرک تهویه نیز دیده می‌شود که از لوله‌های خرطومی انعطاف‌پذیر برای انتقال هوا یا دود اگزوز استفاده شده است. به عنوان مثال دستگاه‌های مکنده دود در تعمیرگاه‌های خودرو یا سیستم‌های تهویه واگن‌های قطار و اتوبوس ممکن است از این کانال‌های انعطاف‌پذیر بهره ببرند. مقاومت در برابر حرارت بالای اگزوز یا موتور از دلایل انتخاب نوع روکش فایبرگلاس نسوز در این کاربردهاست.
مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها: در پروژه‌های بیمارستانی که مسئله حریق و بهداشت بسیار مهم است، استفاده از کانال فلکسیبل فایبرگلاس الزامی یا دست‌کم بسیار رایج می‌باشد​
. چرا که این کانال‌ها نسوز بوده و در صورت آتش‌سوزی احتمالی، گسترش آتش و دود از طریق کانال به بخش‌های دیگر ساختمان به حداقل می‌رسد. برای مثال در بیمارستان‌های جدید و بزرگ ایران (مانند بیمارستان 740 تخت‌خوابی برکت و بیمارستان 1000 تخت‌خوابی شریعتی) از کانال فلکسیبل با روکش فایبرگلاس نخ‌دار در سیستم تهویه استفاده شده است​
. علاوه بر ایمنی حریق، داخل این کانال‌ها سطحی نسبتاً صاف و بدون الیاف پراکنده (برخلاف کانال‌های قدیمی با عایق پشم‌شیشه) دارد که از نظر بهداشتی برای هوای تنفسی بیماران مناسب‌تر است. در کلینیک‌ها، آزمایشگاه‌های پزشکی و اتاق‌های تمیز (Clean Room) نیز به دلیل عایق بودن و جلوگیری از تعریق (که می‌تواند محل رشد باکتری شود) این نوع فلکسیبل گزینه مطلوبی است​
سایر کاربردها: هر جا نیاز به انتقال هوا به صورت منعطف و مطمئن باشد، کانال فلکسیبل فایبرگلاس قابلیت استفاده دارد. از سالن‌های ورزشی و استخرها گرفته تا گلخانه‌ها و سردخانه‌ها، از این نوع کانال برای گردش هوا یا تخلیه رطوبت استفاده می‌شود​
. در سالن‌های کنفرانس، سینماها و تئاترها نیز به علت کاهش صدای انتقال هوا و انعطاف بالا، گاهی از این کانال‌ها بهره می‌گیرند. حتی در فرودگاه‌ها و هواپیماها نیز برخی مدل‌های کانال انعطاف‌پذیر (با ساختار مشابه فایبرگلاس) برای تهویه کابین و بخش‌های مختلف به کار رفته است​
. با توجه به مقاومت در برابر نور آفتاب، می‌توان از این کانال به صورت موقت در رویدادهای فضای باز (مانند نمایشگاه‌ها یا جشنواره‌ها) برای کانال‌کشی سیستم‌های سرمایشی/گرمایشی سیار استفاده کرد و مطمئن بود که زیر آفتاب آسیب فوری نمی‌بیند​
مزایای استفاده از کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌دار

۱. عایق حرارتی و صرفه‌جویی انرژی: وجود لایه عایق در ساختار این کانال باعث کاهش چشمگیر هدررفت حرارت در سیستم‌های تهویه شده است​

. در زمستان، هوای گرم هنگام عبور از داخل کانال به محیط سرد سقف کاذب حرارت زیادی از دست نمی‌دهد و در تابستان نیز عکس این حالت صادق است. بنابراین راندمان سیستم HVAC بالاتر می‌رود و در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. این ویژگی خصوصاً وقتی کانال از فضای غیرهم‌دمای ساختمان (مثل سقف یا موتورخانه) عبور می‌کند اهمیت پیدا می‌کند.

۲. مقاومت حرارتی و نسوز بودن: روکش آلومینیومی فایبرگلاس این کانال کاملاً نسوز (ضدحریق) بوده و شعله‌ور نمی‌شود​

. حتی در معرض دمای بسیار بالا (تا حدود ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد) آسیبی نمی‌بیند​

. این مزیت برای فضاهایی که ایمنی آتش‌سوزی مهم است (مانند بیمارستان‌ها، دیتاسنترها یا آشپزخانه‌های صنعتی) حیاتی است. همچنین اگر به هر دلیل حریقی در یک بخش رخ دهد، کانال فایبرگلاس مانع گسترش آتش از طریق کانال‌های هوا به سایر بخش‌ها می‌شود. بسیاری از مدل‌های این کانال دارای استانداردهای مقاومت حریق (مثلاً Class 1 یا A) هستند که نشان‌دهنده عدم اشتعال‌پذیری آن‌هاست.

۳. استحکام مکانیکی بالا و دوام مناسب: برخلاف کانال‌های فلکسیبل آلومینیومی ساده که فویل نازکی دارند و به‌راحتی سوراخ یا پاره می‌شوند، نوع فایبرگلاس نخ‌دار بسیار بادوام‌تر است​

. الیاف شیشه‌ای که در ساختار روکش وجود دارد یک شبکه تقویت‌کننده ایجاد کرده که جلوی پارگی در اثر کشش یا ضربه را می‌گیرد​

. به‌طور کلی این کانال‌ها در برابر صدمات فیزیکی اتفاقی (مثلاً برخورد ابزار کارگران یا حیوانات موذی) مقاوم‌تر هستند. همچنین به دلیل ساختار کامپوزیتی، در محیط‌های مرطوب یا خورنده دچار زنگ‌زدگی و پوسیدگی نمی‌شوند. عمر مفید یک کانال فلکسیبل با کیفیت ممکن است تا ۱۵ سال یا بیشتر باشد که نسبت به بسیاری از انواع دیگر کانال انعطاف‌پذیر طولانی‌تر است​

۴. انعطاف‌پذیری و نصب آسان: همان‌طور که از نام “فلکسیبل” پیدا است، این کانال‌ها انعطاف بسیار بالایی دارند. می‌توان آنها را به راحتی خم کرد و مسیرشان را در اطراف موانع هدایت کرد بدون اینکه آسیب ببینند یا نیاز به اتصالات زانویی داشته باشند​

. این انعطاف، کار نصب را سریع‌تر و ساده‌تر می‌کند. پیمانکار می‌تواند کانال را در طول دلخواه بریده و با یک بست به دریچه یا کانال اصلی متصل کند. نیازی به دستگاه‌های برش مخصوص یا نیروی متخصص زیاد نیست؛ برش با کاتر و اتصال با بست انجام می‌شود​

. علاوه بر آن، وزن سبک کانال باعث می‌شود یک نفر به تنهایی بتواند اکثر مراحل نصب را انجام دهد، در حالی که کانال‌های فلزی سنگین معمولاً به چند نفر نیرو برای حمل و مهار نیاز دارند. انعطاف‌پذیری همچنین خطر شکستگی یا ترک (که در کانال‌های صلب در اثر تکان‌های ساختمان ممکن است رخ دهد) را ندارد.

۵. بی‌نیازی از عایق‌کاری مضاعف و کاهش هزینه‌های جانبی: کانال فلکسیبل فایبرگلاس به صورت پیش‌عایق تولید می‌شود و نیازی نیست پس از نصب، دور آن عایق پشم‌شیشه یا الاستومری اضافه کنید​

. این ویژگی هم در صرفه‌جویی زمان نصب و هم در کاهش هزینه مؤثر است. ضمن اینکه ظاهر کار نیز تمیزتر خواهد بود. برخلاف بعضی کانال‌های فلزی که بعد از نصب باید عایق‌پیچی شوند و سپس با ورق آلومینیوم کاور گردند، این کانال از ابتدا همه چیز را یکجا دارد. همچنین به رنگ‌آمیزی یا ضدزنگ زدن نیاز ندارد.

۶. هوابندی مناسب و کنترل نویز: به دلیل ساختار چندلایه و به‌خصوص لایه داخلی آلومینیومی، نشتی هوا در این کانال ناچیز است​

. اتصالات نیز با بست‌های مخصوص کاملاً محکم می‌شوند و درزگیر دارند، لذا افت فشار و حجم هوا بسیار کم خواهد بود. از سوی دیگر لایه عایق میانی تا حدی مانند یک عایق صوتی هم عمل می‌کند و صدای جریان هوا داخل کانال یا صدای فن را جذب می‌کند. بنابراین کانال فلکسیبل عایق‌دار نسبت به یک لوله خرطومی بدون عایق آرام‌تر است و به کاهش نویز کلی سیستم کمک می‌کند. به‌ویژه در مکان‌های مسکونی و بیمارستانی، این مزیت کوچکی نیست که صدای وزش هوا در کانال شنیده نشود. مدل‌های خاصی از این کانال (مثلاً با عایق آکوستیک ضخیم‌تر) تحت عنوان کانال فلکسیبل صداگیر نیز در بازار موجودند که برای کاهش نویز بهینه شده‌اند.

۷. مقاومت در برابر شرایط محیطی متنوع: این کانال طیف وسیعی از شرایط دمایی و محیطی را تحمل می‌کند. طبق مشخصات سازنده‌ها، معمولاً بازه دمای کاری از حدود -20°C تا +150°C را پوشش می‌دهد​

. بنابراین چه در محیط سردسیر (زیر صفر) و چه در کنار موتورهای داغ، عملکرد خود را حفظ می‌کند. همچنین همان‌طور که ذکر شد در برابر اشعه UV و رطوبت مقاوم است و در فضای باز یا محیط مرطوب عمر طولانی دارد​

. این ویژگی به شما امکان می‌دهد که از این کانال هم در فضای داخل ساختمان و هم بیرون (مثلاً بام یا نمای ساختمان برای هودهای آشپزخانه صنعتی) بهره ببرید.

علاوه بر موارد فوق، می‌توان به قابلیت حمل و جابجایی آسان (به دلیل فشرده‌شدن و سبک بودن)، اشغال فضای کم در انبار، قابلیت تغییر مسیر دلخواه بدون نیاز به اتصالات اضافه، و قیمت نسبتاً مناسب در مقایسه با هزینه مجموع کانال گالوانیزه و عایق‌کاری آن اشاره کرد. مجموعه این مزایا باعث شده است که امروزه کانال فلکسیبل روکش فایبرگلاس به یکی از گزینه‌های اصلی در اجرای سیستم‌های تهویه تبدیل شود.